Shinggyim Masha Gaw Shawa Hpawng Hta Asak Hkrung Nga Ai

 “Masha” ngu ai ga gaw shinggyim masha shawa hpawng hta n shut n shai sari sadang lu ai ni rai nga ai. Masha gaw Karai Kasang a hkrang sumla (-> IMAGO DEI)  (Npawt. 1:27) hte hpan da hkrum ai wa re. Dai majaw hpan da hkrum ai hta shi chyu sha Hpan Madu hte bung ai wa re. Karai Kasang hpan da ai arai ni hta na “shinggyim masha hpe chyu sha Shi Madu a matu hpan da ai re” (GS 24). Karai Kasang hpan da ai masha re ai majaw, shinggyim masha gaw arai lama ma n re, shi gaw masha marai langai rai nga ai dai majaw laklai ai hku nna manu dan nga ai. Masha gaw shinggyim masha re ai majaw madu hkum nan madu chye lu ai, myit sawn sumru yu lu ai, ndut ndang dawdan lu ai hte kaga masha ni hte kanawn mazum lu ai.

Bai nna, shi gaw kam sham ai hte Karai Kasang hpe bai htan ya lu ai. Karai Kasang a hkrang sumla hte bung nna hpan da ai ngu ai hta shinggyim masha gaw galoi mung Karai Kasang hte seng nna shi a atsam marai gaw Karai Kasang hta chyu sha hkum tsup wa lu ai. Karai Kasang a hkrang sumla hte bung nna hpan da ai shinggyim masha ni gaw, shinggyim masha shada garum ya ai hku nna sha a sak hkrung rawt jat wa lu ai. Shinggyim masha gaw Karai Kasang hte kaja ai hku kanawn mazum ra ai sha n-ga, kaga masha ni hte mung kaja ai hku ganawn mazum na matu shakut shaja sadi ra nga ai. Dai gaw dinghku hta hpang wa nna, manaw manang ni, shawa masha hpawng shingwang kaw du hkra tang du wa lu ai rai nga ai. Shinggyim masha a shawa hte seng ai npawt nhpang gaw, shing gyim masha ni hpe hpan ai shaloi LA hte NUM ngu nna garan hpan dat ai majaw re (Npawt. 2:23). Ningnan hpang ai kaw nna LA hte NUM hta sari sadang langai sha re. Shada da garum shingtau hkat ai hte jahkum shatsup hkat nna, shanhte a prat hpe rau nga shalai ma ai. La hte Num yan a tsaw ra kanawn mazum ai asi gaw kashu kasha shaprat ya ai. Dai majaw, dinghku gaw masha hpawng shagu a npawt nhpang rai mat wa ai hte shinggyim masha gaw, shinggyim hpawng hta asak hkrung ai ngu ai rai nga ai.

          Shing gyim masha ni gaw, shawa hpawng hte nga pra ai hpe shawng ningnan mahkrum madup lu ai ni rai ma ai. Dai gaw kun dinghku masha shada da ga shaga ai, shada da myit tsang myit yu ya ai, tingkyeng myit ra ai lam hpe shingdu da nna yawng a myit ra ai hte ngwi pyaw lam hpe madung da lu ai rai jang, dinghku gaw ngwi pyaw simsa ai hte asak hkrung lu ai shinggyim hpawng kaji rai nga ai. Karai Kasang hpan ai magma galaw ai zawn dinghku kata hta mung kashu kasha shaprat ai hta shang lawm ai shaloi, hpan da ai magam galaw ai rai nga ai. Shawa hte matut mahkai ai masha re majaw anhte shinggyim masha ni mung Karai Kasang a hpan ai amu hta shang lawm nga ga ai. Dai majaw Karai Kasang hpan da ai arai ni a ntsa e mung, kaga hpan da hkrum ai masha ni a ntsa e mung, hkungga makawp maga na lit nga ai. Shinggyim masha shagu gaw aten shagu e mung, shara shagu e mung chyoi pra nga ai majaw shinggyim masha hpe n lu jahten ai. Shawa hte seng ai shinggyim masha a lit gaw dusat hte mung seng ai majaw shanhte hpe si mani ai hku yu lakawn ra ai. Dai lit gaw shingra masa hte mung seng ai majaw, dai hpe jahten shaza n mai ai, galoi mung atsawm sha lit la ra ai. Kahtawlik Nawku Hpung a sharin shaga ai lam madung gaw shinggyim masha a lam nan rai nga ai. Shinggyim masha gaw shawa a npawt nhpang nan re; dai majaw, shawa hte seng ai lam ni yawng hta shinggyim masha gaw madung nan rai nga ai.

          Sari sadang rawng nga ai shinggyim masha gaw ruyak shoihpa hte hkrit tsang hpa law law hkrum nga ai. Sharu shatsang ai hte jahten sharun ai hpe  mara ngu sawn la nga ai. “Npawt shut hpyit mara” hpe shut kau sai Adam gaw mara hte masha ni hpe yubak jaw na matu agung alau hkrum ai hta, shawng nnan hkrum sha kau ai kasi rai nga ai. Anhte yawng gaw shinggyim masha rai nga ga ai hte anhte yawng gaw mara lu ai ni rai ga ai. Anhte a mara lu ai sat lawat, kyang lai len, myit mang tsun shaga ai hku nna, masha ni hpe yubak jaw chye ga ai. Dai majaw ndai mungkan ga gaw ngwi pyaw ai paradisu n rai mat sai. Kaja wa nga yang, aten shagu anhte mara hpe n galaw na hku mai byin ai, raitim, mara gaw anhte a myit sung htum ai shara hta, “shanglawt nga ai” shara kata de shang rawng nga sai majaw anhte mara hpe dingsang chye nga ninglen galaw shut kau ai rai nga ai: anhte a “shanglawt myit” hta e Karai Kasang ra sharawng ai lam hpe ninghkap kau ai majaw, anhte a asak npawt rai nga ai Karai Kasang kaw nna hka mat wa ai rai nga ai.

          Rai timung masha hkum shagu gaw laklai ai ni rai nga ga ai, hpa majaw nga jang, Karai Kasang gaw shi hpe kaga masha hte galai n lu hkra ra sharawng ai, tsaw ra nna hpan da ai hte hkye hkrang da ai re. Dai lam a majaw shinggyim masha gaw sari sadang rawng ai manu dan ai rai nga ai. Dai majaw, masha hkum shagu hpe masha hku nna ahkyak da nhtawm, shi hpe dik hkra hkungga ra ai hte hkap la ra ai. Mung masa hte magam dap ni mung ndai lam hpe ahkyak da ra ai. Shinggyim masha a shanglawt hte sari sadang hpe shanhte hkungga ya ra ai. Masha hkum shagu a hkum tsup bawngring lam hpe shanhte yu ya ra ai. Wuhpung wuhpawng gaw, san rai nga ai masha nkau mi hpe mung, wuhpung kata e nga ai ni hpe mung, bawngring rawt jat na matu garum ya ra ai. 

Masha gaw shi a sung htum ai mabyin hta shawa hte kanawm mazum ra ai wa re. nga nna Vatican Council II, tsup hpawng hta e tsun danga ai.GS 12

Bandung shagu hta, manu dan ai lam hte sari sadang ngu ai nga ai. Manu dan ai lam hpe dai hte maren re ai kaga arai hte galai mai ai raitim, manu mahkra hta grau ai sari sadang hpe gaw hpa hte mung n mai galai ai. nga nna, German myu sha myitmang hpaji ninghkring wa Immanuel Kant (1724-1804), tsun shana lai wa sai.    Immanuel Kant (1724-1804), German philosopher, Groundwork of the Metaphysis of Morals II (1785)

Karai Kasang hpan da ai mahkra hta na masha a laklai ai madang hpe madun ai: dai gaw, Karai Kasang hte shinggyim masha matut mahkai lu ai wa, re lam hpe (Npawt.1:26-27) hta ka da ai nga ai.

          Shinggyim masha gaw wenyi lam hta kung hpan wa nna, Karai Kasang tinang hta ru jung nga ai, tengman ai lam hte wenyi lam hpe tinang hkum nan chye wa nhtawm, Karai Kasang hte matut mahkai chye wa ai madang du wa jang sha, shinggyim masha gaw rawt jat wa lu ai. Karai Kasang hte tsan gang nga ai shaloi, shinggyim masha gaw n shu n shang rai nna n zim nga ai.nga nna, Wa Sarabyin Pope Benedict XVI, CiV 11 tsun shana lai wa sai. ……….