Cardinal Charles Bo : Nhkru Ai Lam Ni Hpe Nhkru Ai Lam Ni Hte Bai Tai Hkat Nna Anhte Mahtai Lu La Na Ga Ai Kun?

Introduction

Tsawra ai hpu nau ni, ndai Missa hkungga hpe, nanhte yawng a matu nawng ya na re, ndai nawku jawng kaw lawm nga ai ni, Online kaw nna madat lawm nga ai ni yawng a matu mung, nawng ya na.

Kun ding hku shagu myit ngwi, simsa hkamja nga mu ga, anhte a mungdaw hte mungdan ngwi pyaw simsa wa u ga, Covid li mang hkang mung, mungkan kaw nna, lawan hkoi mat wa u ga, ndai Missa hkungga hpe nawng ya na re, yawng kam sham myit kaba hte shang lawm nga ga.

Tsawra ai nu wa hpu nau ni, dai ni kalang bai, anhte a mungdan simsa u ga, akyu jawm hpyi na matu, Madu Yesu a man hta, anhte jawm hpawng nga ga ai. Ya ten, ma kaji ni, asak kaba sai, gumgai dingla ni law law, marang htu nga ai nam maling ni hkan, matsan mayan jam jau hkrum nga ma ai. Anhte a buga hta sha nrai, Loikaw hte, Mindat ni hkan mung hpu nau ni law law, jam jau hkrum nga ma ai. Nji nmu, garen gari hkrap ngu hkrap ngoi nga ma ai, shanhte a tsinyam lam ni hpe, anhte amyit masin hta mung, hkam sha lawm nga ga ai.

Dai ni na ja chyum mungga hta, hkrit tsang lam ni law law hkrum nga ai Corintu hpung masha ni hpe, “Hkristu hte langai sha tai mat ai shaloi anhte gaw masha ningnan tai wa ai, shawng na dingsa ni gaw, lai mat na re” nga nna Kasa Pawlu n gun jaw ai. Bai Marku a Kabu gara ai shiga hta, hkrit tsang hkrum nga ai kasa ni hpe, “Nanhte hpa majaw hkrit nga myit ta? Nanhte kamsham ai myit garai n rawng nga myit ni? Nga nna Madu Yesu tsun ai lam hpe, na lu nga ga ai.

Marang prang hkan katsi gashung shingbyin shara nnga, malu masha nlu, myitru hkrit tsang lam ni law law hte matsan mayan garen gari hprawng hkawm nga ra ai sen lam hte ru ai Loikaw hte Mindat hkan na, tsin yam hkrum masha ni, nawku jawng kata sinat kaba hkrat bun nna hkala nba hkrum lai sai Loikaw na hpung masha ni, ndai ni a mabyin gaw, panglai ntsa nbung laru ru wa nna, hka leng ni li hta kaput bang wa ai majaw, hkrit kajawng hkrum nga ai kasa ni a mabyin zawn, rai nga ai.

“Sara e, anhte si wa hkyen nga ai hpe, nang hpa n nawn nga n ni? nga nna kasa ni zawn dai ni anhte mung, jahtau nga ga ai.

Tsawra ai Myanmar mungdan masha ni e, dai ni, anhte hkrum nga ai mang hkang lam ni gaw, shinggyim masha e shabyin ai mang hkang lam ni hkrai rai nga ai. Ndai zawn hkrit hpa mang hkang lam ni, kahtap nna bai byin byin rai nga ai kade lang rai mat nga sai kun? Asak si hkrum mat wa sai hpu nau ni kade she, rai mat sai kun? Ya kalang bai anhte a mungdan nsin krung de bai hkrat bang nna, nji nmu hkrum let, “Madu e, anhte si wa hkyen nga ai hpe nang hpa n nawn nga n ni? nga nna jawm jahtau, nga ga ai. Hkyuk htawng ni hkan, aroi ara zingri hkrum, kadai nmu ai shara ni hta shani shana nhtum nni san jep zingri hkrum, sat kau hkrum ai ni mung, law law rai nga ai. Kadai nmu nchye ai hkyuk htawng nsin kata ni hkan, shani shana hkrap marawn rawng nga ai hpu nau ni mung, law law nga nga ai. Ndai zawn re ai lam ni hpe hkrum nga let, “Madu e, anhte si wa hkyen nga ai hpe, nang hpa n nawn nga n ni? Ngu nna anhte jahtau nga ga ai.

Madu htan ya na hpe anhte yawng myit mada nga ga ai raitim, Madu gaw yup pyaw taw nga ai zawn rai nga ai. Anhte myit mada ai mahtai hpe jaw ya na malai, “Nanhte hpa majaw hkrit kajawng nga myit ta? Nanhte kam sham ai myit garai n rawng nga myit ni?” nga nna anhte hpe grau myit sharu ya ai ga san madaw she, Madu san nga ai. Nji nmu hkrum nga ai aten hta, ndai Madu Yesu a ga san hpe anhte htai na matu myit htum na zawn rai nga ai.

Kam sham myit ngu ai gaw, kabu gara pyaw ai aten na matu chyu sha nrai, kam sham myit ngu ai gaw nsin htat la ai shana aten hta, htoi tu ai htoi shagan rai nga ai. Makam masham ngu ai gaw, myi hte nmu lu ai raitim, hkam sha lu mai ai, myit mada lam ni yawng hten run mat ai aten, anhte a matu n gun atsam, myit mada shara tai ya ai gaw, kam sham myit rai nga ai. Myit daw myit hten garen gari hkrum nga ai aten, Karai Kasang anhte hte rau, shanu nga ai, ngu ai lam hpe hkam sham lu shangun nga ai mung, ndai makam masham re, “Wa e nang ngai hpe hpa rai kau da nta?” nga nna U dang ntsa kaw nna, jahtau ai nsen mung kam sham lam rai nga ai.

 “Wa e nang ngai hpe hpa rai kau da nta?” nga nna U dang ntsa Madu Yesu jahtau ai aten, nhkru ai lam ni gaw, mai kaja ai lam ni hpe awng dang kau sai zawn rai nga ai. Raitim mung, 2 Corintu 5:21 hta,  “Hkristu gaw shuthpyit mara n kap ai wa rai nga ai, rai ti mung anhte gaw Hkristu hte langai sha tai wa nna Karai Kasang a ding hpring ai hpe hkam la na matu, Karai Kasang gaw Hkristu hpe anhte a matu mara, anhte zawn mara lu ai wa shatai wu ai” nga nna Kasa Pawlu shadum da nga ai.

Nhkru ai masha ni gaw nji nmu lam ni hpe Madu Yesu a ntsa shabyin ai,  myit ding man san seng ai Yawba a ntsa shabyin ai, myi htoi ni a ntsa shabyin ai. Anhte hpe zingri zingrat galaw ai nhkru ai masha ni a majaw, anhte myit daw myit hten, nji nmu hkrum ga ai, raitim mung dai zawn re ai aten hta, makam masham hpe anhte shangang shakang la ga ai, anhte yawng gaw Karai Kasang e hpan da ni hkrai rai nga ga ai majaw, hpu nau ni rai ga ai, ngu ai makam masham hte shada da a nji nmu lam ni hpe,  jawm hkam garan la nga ga ai.

Nji nmu lam ni gaw teng sha lai mat na re, dai ngut ai hpang, nnan tai wa na. 2 Corintu 5:17 hta, “Kadai rai ti mung Hkristu hte langai sha tai mat ai shaloi shi gaw masha ningnan tai wa sai, shawng na dingsa hte gaw, lai mat wa nna, yawng mayawng ningnan tai wa sai” nga nna Kasa Pawlu anhte hpe shalan shabran n gun jaw da nga ai.

Moi shawng na Hkristian ni yawng, nhkru dik ai Roma hkawhkam ni a npu hta zingri zingrat aja awa hkrum lai wa ma ai re. Kasa Pawlu shi hkum nan mung, hkrum lai wa ai. Dai zawn nji nmu hkrum nga ai masha ni hpe, Kasa Pawlu tsun ai shalan n gun jaw ga, gaw, Roma laika 8:21-22 hta, “Lani mi na nhtoi hta hpan da hkrum ai mungkan ga gaw, hten za ngu ai a lata hta mayam tai nga ai kaw na, raw dat ai hkrum nna Karai Kasang a kasha ni hte rau shalawt dat ai hte hpung shingkang hpe hkam la lu na ra ai. Hpa majaw nga yang, hpan da hkrum ai ndai mungkan ting gaw shinggyim machyi ai zawn ya ndai aten du hkra machyi madai nga ai hpe anhte chye ga ai.”

Dai ni anhte a Myanmar mungdan gaw, mungdan nnan shangai shaprat na matu shingyim machyi madai nga ai masa rai nga ai. Mungdan nnan shaprat pru wa na, masa kumla ni hpe dai ni anhte mu mada nga saga ai. Dai kumla ni gaw, anhte shada da, grau chye na tsawra hkat wa ai, Kachin, Kayak, Kayin, Chin myu baw sang ni a hkam sha lam ni hpe, shada da grau chye na wa masai. Lai wa sai shaning 70 daram myu bawsang ni, hkam sha lai wa ai nji nmu lam ni hpe shanhte hte nseng ai ngu ai masa yu shalai kau lai wa ma ai raitim, dai ni gaw, anhte yawng hte seng ai lam re, anhte yawng a nji nmu lam ni re ngu ai, masa yawng mu mada nga masai. Ndai zawn byin wa hkra, shaning 70 ning tup anhte ala lai wa saga ai.

“Hpa rai hkrit nga myit ta? kamsham ai myit rawng nga mu” nga ai Madu Yesu a ga hpe, madat ga ai rai yang, grau mai kaja ai lam ni law law byin pru wa na re. Raitimung, dai ni na aten, anhte mungchying sha ni, uhpung hpan lahkawng ga garan mat nga sai, hpan mi gaw jahten shaza zingri zingrat galaw nga ai grai zai ai masha ni, maga mi de gaw dai nhkru ai masha hpan ni hpe myit machyi nga ai masha ni rai ma ai.  Simsa lam, bai htingram hkat lam ni hpe tsun yang, kadai nkam madat ma ai. Grai mazut ai masa nhtum nni zingri zingrat hkrum ai lam ni a majaw, myit masa ni ya na zawn byin nga ai hpe mung, chye na ya mai nga ai.

Rai ti mung, tsawra ai hpu nau ni, anhte myit yu ra na lam gaw, nhkru ai lam ni hpe nhkru ai lam ni hte bai tai hkat nna anhte mahtai lu la na ga ai kun? Sinat laknak hpe kam nna, sat, nat lam ni galaw nga ai shaning 70 ning jan rai nga sai, dai zawn galaw nna, hpa baw mahtai anhte lu saga ai kun? Sinat laknak hte lam ntsa na masha ni hpe gap sat sharu lam galaw nga ai gaw, mung masa ning hkap lam galaw nga ai masha ni hpe gap sat ai lam nrai, mungdan hpe nan, gap sat jahten kau ai lam rai nga ai. Ndai mungdan hta byin nga ai mang hkang hpe sinat laknak hte hparan mahtai tam la lu na nrai, masin salum ni galai shai wa na lam, madaw sha ahkyak madung rai nga ai. Madu Yesu tsun nga ai lam ni gaw, ndai masin salum galai shai lam nan rai nga ai, “Nanhte kamsham ai myit garai n rawng nga myit ni?... “Wa e, shanhte a mara hpe dat kau ya mu, shanhte galaw ai lam hpe shanhte n chye nga ma ai,”… “Nanhte a hpyen ni hpe tsaw ra mu; nanhte hpe zingri ai ni a matu mara akyu hpyi ya mu” …nga nna Madu Yesu tsun nga ai.

Anhte a Myanmar mungdan gaw, nju ndawng myit machyi hkat lam ni ngu ai laru hka leng, kaba hkrum nna shamawt nga ai hka li zawn rai nga ai. Ndai nju ndawng lam ni hpe, anhte n shazim kau lu ga ai rai yang, dai hta lim kaput mat wa nna hta mungdan ting hten bya ai hkrum na ga ai.

Nanhte a hpyen ni hpe tsaw ra mu; nanhte hpe zingri ai ni a matu mara akyu hpyi ya mu. Masha sat nga ai ni a matu akyu hpyi ya ra ai. Myanmar mungdan saradaw ni a rapdaw kaw nna mung, mungdan simsa lam a matu akyu hpyi ga hpe, lajang da ya sai. Ndai laman anhte yawng lahput hpundi let nsim nsa akyu hpyi ga.

Shada da madi shadaw pawn ba hkat nga ga, kaw si hkrum nga ai ni hpe malu masha gam garan jaw ga, yawn hkyen garen gari hkrum nga ai ni hpe gawan gatsan shalan shabran ga, asak si hkrum mat wa sai ni a matu mung akyu hpyi ya ga, htawng hkan rim rawng da hkrum nga ai ni a matu akyu hpyi ya ga, mung up du ni, ning baw ni a matu akyu hpyi ya ga, mungchying mung shawa hpe tsawra lakawn chye ai, daw jau chye ai ning baw ni tai wa mu ga, akyu hpyi ya ga.

Lak nak hpai rawt malan uhpung ni a matu mung akyu hpyi ya ga, shanhte myit ai lam hte ante myit ai lam bung yang she bung na re, raitimung shanhte a hkam sham lam hte yaw shada ai lam ni hpe mung chye na ya ga.

Bai, Tatmadaw a matu mung akyu hpyi ya ga. Ndai hpyen dap a matu akyu hpyi ya ga, ngu tsun yang, kadai nkam madat na hpe mung, dum chye nga nnga. Raiti mung, Hkristian langai hku nna mung, moi kaji ten kaw nna, shaning 60 ning jan, majan tsin yam hpe ta tut hkrum lai wa yu ai masha langai hku nna mung, ndai Tatmadaw hte dai hpe woi awn nga ai ning baw ni a matu, akyu hpyi ya ga ngu nna lajin mayu ai. Akyu hpyi ya na shanhte kaja wa ra nga ai, shanhte sat nat nga ai masha ni gaw, mungdan a hpyen ni nrai, mung chying sha ni she, rai nga ma ai, ngu ai lam hpe shanhte dum hprang wa hkra, shanhte a myit masin ni lai wa hkra, akyu hpyi ya na ra nga ai.  Tatmadaw gaw, mung dan hpe makawp maga ai hpyen dap re ngu nna shanhte myit ai rai yang, tinang hte myit mang ai lam ni nbung ai ni hpe mung, yawng hpe shanhte makawp maga ya ra na n rai ni? Ndai zawn mai kaja ai myit masin ni rawng wa hkra akyu hpyi ya ga. Lai wa sai shata 4 laman hta sha, masha tsa kaba asak si sum lai wa sai, hkying lam hte ru ai masha ni htawng hta rim rawng da hkrum nga ma ai, sen lam the ru ai masha ni machyi makaw law la ai  yinam ta hta nam maling ni hkan matsan mayan hprawng hkawm nga ma ai.

Ndai zawn nji nmu byin nga ai gaw Karai Kasang a yaw shada ai lam nrai, dai re majaw anhte a mungdan, simsa ai mungdan byin tai wa u ga, kam sham myit hte akyu hpyi ga, Simsa lam hpe gaw gap, ai ni gaw alu ma ai.  Bum hpe hpai sit ra na zawn, anhte a mungdan simsa wa na ngu ai gaw, nmai byin sana nhten ngu nna myit dawn ga ai rai yang, Madu Yesu a shadum ga hpe myit dum nga ga, dai gaw Mathe a laika 17::20:

“Nanhte ai n kam myit dai majaw, n di lu myit dai; nanhte hpe ngai teng teng tsun made ai gaw, kam sham ai myit chyinghkrang tum daram nanhte hta rawng nga ai rai yang, ndai bum hpe, ‘Nang kaw nna wora de htawt sit mat u!,’ ngu nna nanhte tsun mu yang, dai htawt sit mat na ra ai: nanhte n di lu na amu hpa mung n nga na re,” …

Yawng hpe Karai Kasng shaman ya u ga!

Cardinal Charles Maung Bo, SDB