Karai Kasang A Mungga : Chyoi Pra Ai Trinita Laban

 Pran wan ladaw 10, A, Trinita Poi Laban, 2020

Hkristu hta tsaw ra ai nu wa hpu nau ni e,

Ndai laban gaw Trinita laban nhtoi rai nga ai. Anhte ni akyu hpang shagu hte akyu hpyi shangut shagu Kawa, Kasha, Chyoi Pra ai Wenyi a mying ning sang hte Amen ngu galoi mung tsun hpang ga ai, tsun jahtum ga ai re. Lachyum gaw Karai Kasang hta atai masum rawng ai hpe hkap la kam sham ga ai lam rai nga ai.

Kasa ni a makam masham hpe tsun shapraw ai shaloi “Mahkra dang chye ai lumu hte ga hpe hpan da ai, Kawa Karai Kasang hpe ngai kam sham ai. Shi a Kasha shingtai, anhte a Madu Yesu Hkristu hpe mung kam sham nngai. Dai Hkristu gaw Chyoi Pra ai Wenyi a atsam hte Hkawnsek Maria hta na-um nasin rai nna shangai wa sai...Chyoi Pra ai Wenyi hpe mung ngai kam sham ai” ngu tsun shapraw ga ai.

Dai tsaw htum ai wa hta

Karai atai langai sha n re ai lam hpe hpaw tsun ai lam rai nga ai. Ndai laban galaw ai Trinita poi gaw Chyoi Pra ai wenyi hte rau atai masum hpe shakawn shagrau na matu rai nga ai. Nawku daw jau shaning jahtum ai hta, Nawku hpung gaw anhte ni chyahkring mi hkring la nna tinang hkum hpe bai n htang sumru yu na matu shaw shaga nga ai. Anhte ni Kashin kamun sacramentu chyeju kumla hpe hkam la ai hpang anhte hta mau hpa galai shai wa ai lam hpe mu lu nga ai. Anhte ni a sak prat hta sha n ga, anhte ni a hkum hkrang hte myit masin salum hta Karai kumhpa hpe mung mau hpa mu lu nga ai. Mara hte tsan hka mat nna, nat sadan a up sha ai npu kaw na mung lawt lu ai hte sumsing mungdan du lu ai lam hta hkawm sa nga lu ai hpe mu lu nga ai. Karai Kasang shagrau jaw ya ai htani htana asak lu la da saga ai hpe anhte ni hta rawng nga ai Wenyi a marang chye lu ga ai.

Dai zawn re ai mau hpa chyeju sut gan ni hpe anhte ni hkam la lu nga ga ai rai nna, Nawku Hpung gaw dai rudi ruhpang arawng arang hpe sumru lu na matu shaw shaga nga ai. Ndai prat hta nan tinang hte ni htep ai masha hpe sung ai hku chye na hkap la lu na matu Nawku Hpung gaw anhte hpe shadum n gun jaw nga ai. Karai Kasang hkum nan anhte hpe sumsing mungdan hta shi hte arau nga nga na matu shaga nga ai. Anhte ni atai masum Karai langai hpe shani shagu grau grau chye na hkau chyap wa na ra nga ga ai.

Dai gaw anhte ni ndai mungkan ga hta sak hkrung nga ai a lachyum nan rai nga ai. Anhte ni hpe chyeju law law jaw ya na nga ga sadi jaw ai atai masum Karai langai hpe matut matut chye chyang wa na ahkyak nga ai. Anhte hpe hpan hpajang da nna hkye hkrang shaw la hkrum ai shi a kasha ni shatai da sai Madu anhte hpe sumsing nta hta shi hte rau htani htana ning ngai nga lu na matu myit sharawng awng nga ai Karai Kasang hpe grau chye chyang wa lu na matu rai nga ai.

Dai rai nna, ndai laban hta anhte galaw nga ai poi a yaw shada lam gaw anhte ni sak hkrung nga lu na lam a yaw shada ai hte langai sha rai nga ai. Karai Kasang hpe grau chye chyang wa hkra gara hku sharing hka ja la ra na kun ngu marai langai ngai san mayu na n hten? Anhte gaw (Theology) ngu ai Karai Hpaji hpe sharing hkam la ai lam nnga ai ngu law malawng masha ni tsun na ma ai. Ya tsun ga ai Karai Hpaji hpe Laika buk kaw na she hkrak tup chye la lu ai nre. Dai zawn re ai hpaji gaw tinghkrai mahkrum madup kaw na she rai nga ai hpe dai ni na chyum daw hta tsun dan da nga ai. Laika hpaji nchye ai num sha langai mi Karai a lam hpe (theologian) Karai hpaji ninghkring langai hta grau nna chye chyang nga ai hpe mu lu nga ai.

Dai ni na chyum mungga hta Sara kaba ni rai nga ai Mawshe, Paulu hte Yesu ni gaw Karai Kasang hpe garu hku chye chyang la mai ai hpe kaja htum ai hku tsun dan da ma ai. (1) Karai Kasang hpe chye chyang na matu kaja htum ai hpaw hpang ladat gaw Madu Karai a matsan dum lama ai hte tau chye ya ai myit hpe shawng n nan chye da ra ai. Mawshe gaw shi a manang Jaturo a sagu rem wa tai yu ai. Lani mi hta sagu rem nga yang, Sinal bum lagaw makau hta Karai Kasang gaw shi hpe wan hkru nga ai nam shingnawng kaw na ga shaga ai. Egutu mung na Hparaw Hkawhkam a lata kaw na Israel myu sha ni hpe hkye la na matu shi hpe lata san da ai lam Karai kasang tsun ai. Dai zawn lit kaba hpe hkap la na matu shi hta n gring n dan ai hpe chye ai majaw dai lit magam shi hpe njaw na matu Mawshe Karai Kasang hpe hpyi nem ai. Karai Kasang matut n gun jaw ai majaw Mawshe Karai Kasang a myit majing hpe chye na matu san sagawn wa ai. Mawshe a hpyi shawn ai lam anhte a matu mau um-ang hpa tai yang tai na re. Raitim, dai aten na masha ni a htung masa hta hkan nna Mawshe san ai hpe dum chye ra ga ai. Dai htung masa gaw Karai Kasang a Mying ning shang hpe teng sha chye la jang Shi hpyi mahpyi hpe ning dang sana nre ngu myit la mai nga ai. Dai prat hta na masha ni a hkam la ai htung lai masa hte maren, Karai Kasang lata san da ai masha ni hta lai nna, Shi a mying hpe makoi magap da ai hpe kam ma ai. Mawshe a ga san hpe htai ya ai Karai Kasang a mahtai gaw kajing kajang rai nga ai; ndan dawng ai rai nga ai. “Ngai rai nga ai hte maren ngai rai nga nngai” Hebrew ga hte “Yaweh” ngu tsun da nga ai. Mawshe myit ai gaw Karai Kasang a amying ningsang hpe ten sha chye la jang shi hpe ap jaw ai lit magam a matu ra ahkyak ai garum ningtum hpe teng sha lu la na rai nna, Karai Kasang hpe hkrak sha chye chyang wa na re ngu myit la nga ai.

Mawshe myit la ai shut mat ai. Gara Shinggyim ga si hte mung Karai Kasang hpe hkrak tup tsun shapraw dan lu na nre. Karai Kasang gaw kadai re ngu ai hpe hkrak tup chye lu na nre. Dai hta grau shawng ai gaw anhte hpan da hkrum shinggyim masha ni Karai Kasang hpe amying shingten hte shing nrai, laga lam langai ngai hte hting hkang da lu na re ngu myit ai lam gaw shut kaba rai nga ai. Karai kasang gaw Mawshe hpe myit galu kaba ai hte Shi hpe chye wa na lam jaw ya ai. Dai lam gaw Shi hpe kamsham kamhpa ai lam rai nga ai. Karai Kasang gaw Mawshe a jiwoi jiwa ni rai nga ai Abraham, Isac hte Yaku na a ntsa galoi mung ga sadi sharun ai lam nnga ai zawn Mawshe hpe mung dai ga sadi sharun na lam nnga ai sha garum shingtau ya nna shi a lam gawng ngwi ngwi hpaw tsun shadan dan na lam rai nga ai. Pru mat ai laika 3:6,16,16 hta “Ngai gaw Abraham a Karai Kasang; Isac a Karai Kasang; Yaku a Karai Kasang rai nga nngai” ngu tsun da ai gaw dai lachyum pru nga ai.

Egutu mung de du ai shaloi, Karai Kasang Shi jaw da ai magam hpe nnan hpang lu na matu, Mawshe hpe hpung dagu madun nna, Israel myu sha ni a ntsa Karai kasang tawn da ai tsawra myit hpe shadan shadawng ya ai. Karai Kasang gaw Mawshe hku nna, Hparaw hkawhkam a shawng kaw mau hpa amu ni hpe madun nna Israel myu sha ni hpe hkye shalawt dat ya ai. Dai zawn hpung dagu ni hpe Egutu mung kaw na lawt wa ai Israel myu sha ni a hkrun lam ding yang madun dan wa ai. Panglai nawng hkyen hpe lahkawng brang ga garan shangun nna, shanhte hpe hkye la ai. Lu hka nna ai ten, malu masha yak ai ten ni hta lu na hka hpawk hpwk ya ai; sha na mana muk jahkrat ya ai. Shi hte Mawshe hpe a put a ngun di ninghkap ai shaloi lapu hte dam jaw ai hte myit malai lu ai ni hpe magyi lapu hpe yu la ai a marang e bai mai tsai sak hkrung lu ma ai. Dai zawn re ai mau hpa hpung dagu ni hte Israel myu sha ni hpe hkye shaw makap maga sharing shaga lam woi wa ai. Sainal bum kaw shanhte a matu Karai Kasang a tara kanu lam shi hpe jaw da ai. Karai Kasang a tara kanu Lam shi hpe Mawshe la yu wa ai shaloi, shanhte ni du sat sumla galaw nna naw nga ma ai hpe shadum sharing shaga ya ai. Dai zawn shanhte ni lam n shut na matu Mawshe hku tara law law gaw de shagring da ya ai.

Karai Kasang gaw Mawshe hpe Sainal bum kaw sha moi shawng de na zawn Shi hkum hpe Yaweh ngu bai tsun dan ai. Shi a lam hpe ya galang bai tsun dan wa ai. Shi gaw matsan dum lama ai hte hpring tsup ai rai nna, dai matsan dum lama ai gaw jahtum du hkra jaw da ai shi a ga sadi nan rai nga ai. Mawshe Karai Kasang hpe hpyi sawn ai lam masum galaw da nga ai. (1) Myu sha ni hpe galoi mung n kabai da na lam. (2) Myu sha ni mara galaw hkrup nna myit malai lu gayin wa shagu mara dat ya na lam. (3) Israel myu sha ni hpe sali wunli hkam wa ni shatai da na lam ni rai nga ai. Mawshe hpyi sawn ai lam masum hte hpe Karai Kasang myit hkrum hkap la ya ai. Israel myu sha ni hte galoi mung nga nga ai hpe shadan shadawng ai hku shanhte hkawm sa lam shagu hta summwi kumla hte hkan nang nga ai (Jaw Jau 26:12, Buhkawm 6:19). Israel myu sha ni Karai Kasang hpe kau da nna, du sumla naw ai lam ni law law lang galaw ma ai. Raitim, Karai Kasang shanhte hpe aten law law jaw da nga ai hte shanhte hpe hkam sharang ya ai.Shanhte a Karai kasang hku nga nga ding yang rai nga ai. Dai zawn Yaweh karai Kasang Israel myu sha ni a ntsa tawn da ai tsawra myit hte matsan dum lama ai a majaw Mawshe Karai Kasang hpe grau sung ai hku chye chyang wa na matu madi shadaw ya nga ai.

Mawshe a kyu hpyi nseng gaw Madu Yesu Hkristu a kyu hpyi htinglu htinglai ai a marang e anhte a matu mahtai jaw da nga ai. Yesu Madu yu hkrat wa ai shaloi, Karai Kasang a matsan dum lama ai gaw myusha langai a matu sha n re ai; mungkan masha yawng a matu re ai lam rai nga ai. Mawshe a mahkrum madup gaw yawng a matu rai nga ai. Karai Kasang a lam hpe hka ja ni kadai rai tim, Madu Karai a mai kaja ai hte matsan dum lama ai hpe tam la na, hpang sa wa ra ga ai.

Yesu Madu gaw mungkan ga de du wa nna, anhte hpe Karai kasang a myusha shagu matu jarit nnga matsan dum lama ai lam hpe sharing shaga shadan shadawng nga ai. Ga shaka dingsa gaw shinggyim masha ni a ntsa Karai Kasang a matsan dum lama ai hpe madun dan nga ai. Tim, n gun kya ai lam langai nga nga ai. Dai gaw, Karai Kasang gaw shinggyim masha yawng hpe galoi mung malap mali da ai; ngam da ai lam nnga ai. Raitim Ga shaka dingsa hta Karai Kasang gaw Israel myu sha langai hpe sha madung da ai zawn rai nga ai. Kaja wa nga yang, Karai Kasang a tsawra matsan dum lama ai gaw shi a kashu kasha langai hpra a matu jarit ntawn da lam nnga ai.

Dai majaw, Yesu Madu mungkan ga de du yu wa ai a yaw shada lam gaw, Karai Kasang a sumsing mungdana de myu sha langai hpe sha shaga la na matu nre ai sha, mungkan ga kaw nga ai myu sha yawng hpe shaga gahkying la na matu rai nga ai. Tsun mayu ai gaw, shinggyim masha yawng Karai Kasang a kashu kasha ni tai wa ai shaloi Shi a matsan dum lama ai gaw htoi tu dik ai shingkang zawn rai na ra ai lam re.

Mawshe Yaweh Karai Kasang hpe hpyi shawn da ai lam yawng Yesu Madu hta hpying dup nga nga ai. (a) Karai Kasang gaw shingyim masha ni hta kaja wa nga nga ai; summwi zawn nga nga ai shing nrai, Yerusalem na san seng dik htum ai htingnu kata kaw sha n ga, ya ndai shara kaw anhte hte rau nga nga ai. Anhte zawn shinggyim hkum shan sa la ai rai tim, Mara hta na lawt lu ai wa rai nga ai, (Yawhan 4:15). Messiah hpe Myihtoi Isiah myihtoi da ai Emmanuel ngu shaga nna, “anhte hte rau nga nga ai” ngu lachyum rai nga ai (Is 7:17). Yesu Madu gaw Kanu Nu Maria hta na-up na-sin wa ai ten hta hkum tsup ai Mungga tai wa sai (Mt 1:23). (b) Mawshe Karai Kasang kaw hpyi shawn ai lahkawng ngu na hpyi shawn lam gaw myu sha ni a mara hpe dat ya na matu rai nga ai. Yesu Madu Wudang ntsa si hkam ai shaloi hpying dup shahkum shatsup ya sai re. Aten shagu myusha shagu a matu mara dat ya ai lam nan rai nga ai. (c) Anhte ni a matu mau hpa kaba dik gaw Mawshe a masum ngu na hpyi sawn ai lam rai nga ai. Dai gaw Israel myu sha ni Karai Kasang a sali wunli hkam la na myu sha ni shatai na matu Mawshe hpyi shawn ai hpe Karai Kasang hkap la ai lam rai nga ai. Anhte ni a matu gaw nlawm sai kun? Ga san san na ni nga na nhten. Yesu Madu hpe kam sham nna du wa ai wa gaw Israel myusha a sali wunli hpe hkam la lu sai rai nga ai. San Pawlu a mungga hta Hkristan ni a matu Karai Kasang jaw da ai sali wunli a lam chyahkring hkring tsun da nga ai. Dai sali wunli gaw Yesu Madu hkum nan rai nga ai (Roma 8:17). Arai lama ma nre ai sha, marai langai ngai rai nga ai. Karai Kasang hkum nan rai nga ai. Karai Kasang a mau hpa tsawra kumhpa sali wunli nan rai nga ai. Yawhan 3:16 hta “Kaning rai nme law, Karai Kasang a Kasha hpe kam sham ai ni nlang hte gaw, hten bya n hkrum ai sha htani htana asak lu la mu ga nga, Karai Kasang gaw shi a kasha shingtai hpe jaw kau ai kaw du hkra mungkan ga hpe grai tsaw ra wu ai.” Tsun mayu ai gaw, Karai Kasang Shi a Kasha Shingtai hpe mungkan ga de shangun dat ai gaw shinggyim masha ni hpe kade daram tsaw ra ai lam hpe madun dan ai rai nga ai. Karai Kasang a Kaba dik ai masin salum hpe anhte ni a kaji dik ai masin salum hte shing daw ai lam hpe jahkring kau ra ga ai. Israel myu sha ni a ga sadi ndung ai, ga sadi run ai lam ni kaw na mung katsi la sharai hkawm sa ra ga ai. Karai Kasang gaw shi a tsawra matsan dum lama ai lam kadai hpe mung atik anang jaw na nre. Karai Kasang jaw ya ai kumhpa anhte a matu kumhpa tai hkra kabu chyeju dum ai myit hte hkap la chye ra ga ai. Karai Kasang ga sadi jaw ap da ai sali wunli chyeju hpe hkam la lu na matu ndai prat hta anhte ni shakut shaja hkawm sa ra ga ai. Anhte ni dai zawn n shakut ai rai jang, Karai kasang a tsaw ra matsan dum lama gaw anhte a matu kaman lila tai mat chye nga ai.

Daini na Kabu gara shiga hta anhte hpe Yesu hkum nan shadum nga ai. Yawhan 3:18 hta “Shi hpe kam sham ai wa  kadai mung tara dara ai n hkrum ku ai, n kam n sham ai wa chyawm gaw Karai Kasang a Kasha shingtai hpe n kam n sham ai majaw, ya e pyi tara dara ai hkrum nga ai.”

Atai masum Karai Kasang langai, Madu Karai gaw anhte hte jawm pawng ai shaloi, myit hkrum myit ra lam, simsa lam, hte tengman ngwi pyaw lam ni a ru pawt madung tai wa ai rai nna, hkum hkrang si ai shaloi sumsing mungdan hta langai sha hta jawm pawng nga na rai nga ai. 2Kor hta “Madu Yesu Hkristu a akyu ara Karai Kasang a tsaw ra n-gaw n wai ai hte Chyoi Pra ai Wenyi a kanawn mazum ai gaw, nanhte mahkra hte rau a-nga nga u ga law...Amen” ngu akyu hpyi ga hte shi a mungga hpe jahtum da nga ai. Korintu Hpung masha ni a matu akyu hpyi ya ai atai masum karai langai a tsaw ra ganawn matsum lam gaw Hkristan masha yawng ai matu ginchym dat tsun ai rai nga ai. Kawa Karai Kasang gaw Kasha Karai Kasang hpe shangun dat nna, anhte hpe Shi hpang de shaga la dingyang rai nga ai. Dai re majaw Madu Yesu anhte a lapran hta galoi mung nga nga ai. Kasha Karai Kasang gaw anhte a mara hpe matut matut kashin shatsai kau ya let Wenyi a marang e matut mahkai taw nga ai. Anhte ni hpawng de ga ai a ahkyak madun yaw shada lam gaw Yesu Madu a Kashin Kamun chyeju hte Wenyi chyeju hpe hkam la lu na matu rai nga ai. Wenyi gaw anhte ni a masin salum hta hkye hkrang la lam hpe hpring dup hkam la lu na matu kadai ndum dat ai dat ai aten ni hta akyu rawng dik ai hku shamu shamawt taw nga ai.

Anhte ni Karai Kasang jaw ya ai chyeju hta na apu asi pu si sa na matu sadi majaw let Hkristan sak prat hta myit hkrum myit ra ai lam hte simsa lam ni hpe gaw de makawp maga hkawm sa ra ga ai. Dai rai nna, Trinita Karai Kasang rawng ai atai masum a myit hkrum myit ra ai, simsa ai hte shada tsaw ra ma ai daram wa mi nrai tim, katsi la hkan shatup lu na matu myit marai mahkra hte shakut nga ra ga ai.Dai rai jang she, Trinita Karai Kasang gaw anhte ni a matu matut ra gadawn nga ai manu dan chyeju kumhpa ni hpe sharawng awng ai hte anhte hta bai hkam sha shangu na rai nga ai.

Akhyu Hpyi saga:

Kawa Kasha Chyoi Pra ai Wenyi Kaw Hkungga shakawn nga u ga. Shawng ningpawt na hte maren ya mung htani htana shakawn nga u ga law...Amen.

Ndai laban gaw Trinita poi laban rai nga ai. Hpawt ni hti ang ai Ja Chyum Mungga ni gaw

Chyum Mungga Daw (1)  Pru Mat ai Laika 34:4-6,8-9

Chyum Mungga Daw (2) 2Korintu 13:11-13

Kabu Gara Shiga      Yawhan 3:16-18