Chyingnam Hta Na Lu Mai Ai Hkamja Lam Akyu Ni

Chyingnam tum gaw hkum hkrang hpe akyu jaw ai lusha n gun dat law law rawng ai lusha langai rai nga ai. Chyingnam tum hta e vitamin A, vitamin E, thiamine, sau dat, magri dat, hpri dat, manganese, calcium, selenium, zinc dat hte vitamin B uhpung dat ni rawng ai lam chye lu ai.

Dai re majaw chyingnam tum sha ai gaw salum hkam kaja ai, akyu jaw cholesterol shalaw jat ya ai, lusha rin kaja ai, cancer ana nbyin hkra makawp maga ya lu ai, nra hkam kaja ai, sai n gun jahpring ya lu ai hte jit dwi ana hkyamsa ai akyu ni jaw ya lu ai.

Salum hkamja shangun ai hte seng nna hka ja yu ai shaloi chyingnam tum hta sesamin ngu shamying ai sau tun byawng loi ai dat myu mi rawng ai rai nna sai kata na cholesterol ni hpe jahkrat kau ya lu ai hte sai shadawn shadang hpe reng hkang shara ya lu ai. Sai shadawn shadang reng hkang shara ya lu ai gaw sai lam lasa ni hpe hkam kaja shangun ai zawn sai gayin shamu shamawt lam hpe kaja shangun ai gaw salum hkam kaja lam a matu tang du ai hku garum ya ai lam rai nga ai. Dai re majaw a kajawng sha salum gumlawt galawp hkring mat ai lam nbyin na hte hkum chyen si ana nbyin hkra mung tang du ai hku makawp maga ya lu ai. An-ti oxidant law rawng ai mung salum ana n byin hkra makawp maga ya lu ai.Bai nna hkum num nak shadang yawm hkrat hkra garum ya lu ai zawn sin ana nbyin hkra mung makawp maga ya lu ai lusha kaja rai nga ai.

Akyu jaw cholesterol shadang sharawt ya lu ai hte seng nna bai hka ja yu ai shaloi chyingnam tum gaw sai n rawt jat hkra makawp maga ya lu ai zawn akyu jaw ai cholesterol shadang hpe mung sharawt ya lu ai rai nga ai.

Lusha rin masa kaja ai – chyingnam galoi mung sha ya lu ai gaw lusha rin shamyit lam yan hta ana kanu n shang hkra kaja dik makawp maga ya lu ai. Chyingnam hta rawng ai mawm dat gaw lusha rin shamyit ai hpe kaja shangun nna pu kaba hkam kaja ai akyu hpe jaw ya lu nga ai.

Cancer ana n byin hkra makawp maga ya lu ai – chyingnam gaw an-ti oxidant grai law rawng ai zawn chyingnam hta rawng ai vitamin hte nhprang dat ni gaw cancer ana byin wa lu masa hpe shayawm kau ya lu na atsam nga ai. Chyingnam hta rawng ai phytate ngu ai drup pound mung cancer makawp maga ya lu ai zawn free radical ni a majaw hkum hkrang hta hkra machyi lam n byin hkra mung tang du ai hku makawp maga ya lu ai.

Jit dwi ana hkyam sa lu ai – chyingnam hta magnesium grai law rawng ai gaw jit dwi ana hkyamsa na matu garum ya ai rai nga ai. Dai re majaw chyingnam sha ai  gaw sai kata na jumdwi dat hpe hting shara ya ai zawn jit dwi a majaw matut manoi byin wa chye ai hkamja lam mang hkang ni n byin pru wa hkra mung makawp maga ya lu nga ai.

Nra hkam kaja shangun ai – hpa majaw nga yang chyingnam hta nra ni ja dinghkak hkam kaja shangun na matu n gun jahpring ya ai zinc dat, calcium, phosphporus zawn re ai n hprang dat ni grai law rawng nga ai. Dai re majaw chyingnam galoi mung sha ya taw ai gaw nra bawm ana byin ai hpe shayawm ya lu ai zawn nra ye, nra tsam, nra daw ai lam byin wa yang mung lawan ai hku bai mai tsai ai akyu ni hpe jaw ya lu nga ai.

Sai n gun yawm ana hpe mung hkyamsa shangun lu ai – sai n gun yawm ai lam a npawt madung gaw hpri dat ra kadawn ningra ai a majaw rai nga ai. Chyingnam tum hta hpri dat grai law rawng ai re majaw sai n gun yawm ai mang hkang hpe mung garum ya lu nga ai.

Shingrai tsawra ai shiga madat nu wa hpu nau ni ndai chyingnam tum hpe shat mai lusha ni hta bang sha lang ai, muk hpan amyu myu galaw sha ai shaloi jai lang lu sha law ga ai re.Chyingnam tum gaw kaji la ai hte shi hpe hkrai lak san rai sha ai lam nau n nga ai re majaw shi a hkam kaja lam akyu hpe mung nau wa n dum sawn lu ai ni she law nga ga ai. Ya sha anhte madat hka ja la lu sai hte maren chyingnam sha ai gaw hkum hkrang hkam kaja lam akyu law law hpe jaw ya lu ai re majaw malu masha mung tsi tai, tsi mung malu masha tai rai nga ai chyingnam hpe hkam kaja lam a matu mung myit shalawm nna sha ya let hkam kaja asak galu ai akyu hpe hkam la nga ga law.

By - Julia Ja Ing