Sade Machyi Ana Nbyin Hkra Sadi Sahka La Chye Ga

Ya daini na ten sade hta nlung rawng ai,sade machyi ai masha ni grai law wa ai hpe mu lu ai gaw anhte yawng a matu tsang shara langai rai nga ai.Sade hta nlung rawng ai ngu ai gaw sade hta nhprang dat ni hte jum ni wa majaw rawng nna shinggan de bai shapraw kau ai shaloi machyi ai hpe hkam sha ra ai rai nga ai.Nlung rawng ai hpe jit sa lam hta nlung rawng ai ngu tsun ai rai tim law malawng gaw sade hta nlung rawng ai rai nga ai.Sade gaw sai kata hta ntsin shajan rawng ai lam nbyin hkra,gung maza ni majaw rawng taw ai lam nbyin hkra jen jasan jaseng ya ai magam hpe lit la galaw ya taw ai rai nga ai.

Sade hta nlung rawng ai,jit sa lam hta nlung rawng machyi ai lam nbyin hkra gara hku makawp maga la mai na lam ni hpe hka ja yu ga.Sade hta nlung rawng ai byin wa lam madung gaw hka law law nlu ai majaw hpang ai rai nga ai.Dai majaw sade hta nlung rawng ai lam nbyin na matu hka law law lu ra ai.Jit sa,hka hkaw ai shaloi hka dat law law lawm ai gaw jit kaw na nhprang dat hte jum dat ni majaw ginjup rawng na byin masa hpe shayawm kau ya lu ai.Dai majaw jit sa shagu jit nsam hpe yu ra ai.Jit nsam hpraw hpraw re ai du hkra hka law law lu ya ra ai.Hka dat htawng ai gaw sade hpang de sai ginlen du ai lam yawm nna sade hpe hten za machyi shangun chye nga ai majaw tinang a hkamja lam masa hta hkan nna lani mi hka liter 2 – 3 lu ya na ra nga ai.

Jum shayawm sha u – sodium,jum grai law sha ai gaw hka ni majaw rawng taw nna bum ai hpe byin shangun lu ai zawn hka dat htawng ai hpe byin shangun ai.Bai jum law sha ai gaw sai rawt ana byin wa chye ai hpe mung anhte yawng chye na da ga ai re.Sai rawt ai gaw na wa jang sade hpe hkra machyi shangun nga ai.Dai majaw mai byin ai made jum shayawm sha ga,jum shum lai ai malu masha ni hpe shayawm sharam sha chye na grai ahkyak nga ai.

Caffeine dat shayawm ra ai – caffeine grai law lu ai,sha ai mung hkum hkrang kata na hka dat hpe htawng mat shangun lu nga ai.Shingrai lani mi hta caffeine dat shadang ( 400 ) mg hta jan nna nmai lu sha ai re majaw caffeine dat lawm ai coffee,hpalap,soda,chocolate hte dwi hpa ntsin ni hpe shayawm lu sha na ra nga ai.

Hkamja lam hte htuk manu ai hku sha u – jumdwi dat hte cholesterol law ai malu masha ni hpe shayawm nna mawm dat law rawng ai namlaw,nam lap ni sha ya na kaja nga ai.Jitdwi ana nga ai masha ni hta salum hte sade hkra machyi ai lam byin chye nga ai.Dai gaw sai kata jan rawng taw ai jumdwi dat ni hpe shapraw kau lu hkra sade gaw bungli grau galaw jat ra ai majaw rai nga ai.

Tsa shayawm lu u – tsa gaw sai shadang hpe rawt shangun ai hte calorie law wa shangun ai majaw hkum nam nak hpe mung rawt shangun ai.Dai majaw sade nhkra machyi hkrum na matu mung tsa hpe shayawm lu na ra nga ai.

Malut hka yawm hkum lu – malut hka yawm lu ai gaw sai lam lasa ni hpe kaji chyum mat shangun ai rai nna sade de sai gayin sa ai lam yawm mat ai majaw sade ana kumla madun hpang wa sai masha gaw malut hka yawm nmai lu na lam tsun da nga ai.

Tsi hpe tinang chye ai hku nmai lu ai – ndai mung grai sadi ra ai lam langai rai nga ai majaw tsi lu,tsi sha ra ai shaloi tinang chye ai hku lu sha ai lam n galaw ai sha atsawm chye na kung kyang ai tsi sara/wun ni a matsun ai hku lu sha na mung grai ahkyak nga ai.Tinang chye ai hku lu sha taw ai tsi ni a majaw mung sade hkra machyi jahten ai lam grai byin hkrum nga ai hpe sadi la ga.

Hkum hkrang shamu shamawt lam galaw u – ndai gaw hkamja lam hkan sa mayu ai masha shagu galaw nan galaw ya ra nga ai.Hkum hkrang shamu shamawt lam galoi mung galaw ya ai rai yang she hkum hkrang hta sai gayin shamu shamawt lam kaja nna jit dwi hte sai rawt ana byin wa masa hpe shayawm kau ya lu ai hte hkum nam nak shadang hpe mung hting hkang la lu mai nga ai.

Tsawra ai shiga madat nu wa hpunau ni sade hte jit sa lam gaw masha langai hkamja na matu tsawmra mi ahkyak ai hta lawm nga ai re.Jit sa lam ngu ai gaw hkum hkrang kata jan rawng taw ai hka ntsin hte maza mala,gung ni hpe jit sa,hka hkaw ai hku nna shapraw kau ya ai rai nga ai.Dai zawn maza mala gung ni hpe shapraw ya ai hta sade gaw jen shapraw ya ai rai nga ai. Daini na aten sade shing nrai jit sa lam hta nlung rawng ai,sade ana lu ai masha ni grai law wa nga ai majaw tinang hta mung nbyin hkrum u ga hkamja lam machye machyang hte rau tau nau sadi sahka,nga sa lu sha chye nna hkam kaja ai akyu hpe hkam la nga ga.

Anhte chye tawn da mai na jit sa lam n hkamja wa ai ana kumla ni gaw jit sa nlu sharang ai,chyahkring hkring sha jit sa mayu ai,jit sa n ngut ai zawn nga hkam sha ai,jit sa ai shaloi kaprep machyi ai,jit sa yak ai,shing nrai jit grai law sa ai,jit mala la nlaw sa ai machyi kumla ni hpe hkam sha wa ra chye nga ai majaw dai zawn re ai machyi ana kumla ni hkam sha ra ai rai yang aten nhpang hkrat ai sha tsi jep yu nna sadi sahka la,tsi tsi hkam la nna daini na aten byin law taw nga ai sade hta nlung rawng ai,jit sa lam hta nlung rawng ai ana nbyin hkrum hkra tau nau sadi sahka makawp maga la nga ga ngu tsun shadum garan kachyan ya dat lu ga ai. 

Lamang tang madun ai - Julia Ja Ing