Shingra Tsi Hpun Rai Nga Ai Hpun Kashun

Shingra tsi hpun rai nga ai hpun kashun hpe anhte a ginra hta law law mu lu ai raitim tsi hpun re ai hpe nchye ai majaw akyu n jashawn ai ni, tsi hpun re ai hpe chye tim kaning re ai ana ahkya ni a matu akyu jashawn jai lang mai ai hpe hkum tsup hkra nchye shi ai ni a matu garan kachyan ya dat ga ai.

Ndai tsi hpun gaw miwa ni a htung hking shingra tsi langai mi hku nna moi chyaloi nhkoi ten kaw nna daini du hkra jai lang taw ai rai nga ai. Ndai tsi hpun hpe akyu jashawn jai lang ai ana ahkya ni gaw nra daw mat ai, nra brep ai, ahkyep mat ai, lasa di mat ai ndai zawn re ai shara ni hta e nra matut tsi, ayut lasa matut ya ai hku nna akyu jashawn jai lang ai hta dam tsi kaba hku nna akyu jashawn jai lang ai re hpe chye lu ai.

Bai nna kraw kata kaw byin ai ningma ni hpe shamai ya ai hta mung akyu jashawn jai lang ai, lami laman bum machyi ana hta jai lang ai, baw kara raw ai, kara run nna baw krin ai ana byin ai shaloi akyu jashawn jai lang ai rai nna kara mun ni law law bai tu shangun ai lam chye lu ai. Bai nna machyi shanem mai tsi hku nna jai lang mai ai. Ningma machyi nna kadau kadap hkam sha ra ai ten ni hta mung ningma machyi nem tsi, mai tsi hku nna akyu jashawn jai lang ai hpe chye lu ai.

Tsi hpun hta lawm ai tsi atsam ning hkik ni gaw antibiotic , antibacterial, antioxidant, anti inflammatory, inti glycemic, ndai anti glycemic ngu ai gaw jitdwi ana mai tsi hpe tsun ai rai nga ai. Bai nna sai ngap tsi, shan hpyi ni hta hpye ai, je mat ai ten hpyi hpe shachyip kau ya nna sai shangap kau ya ai hta akyu jashawn jai lang ai, shamai ya ai hpe chye lu ai.

Ndai hpun kashun gaw hpung ting kaw tsi tai ai chyawm gaw nrai nga ai. Tsi tai ai gaw hpung ting hta na shi a pawt hta rai nga ai. Ndai apawt hpe shingra bumtsi sara ni gaw lapu kawa ai, gung ntuk rawng ai hkrung kanu lama ma kawa ngut ai hpang nyang n tuk shaprai tsi hku nna hpun kashun pawt hpe htu abrep la nna lu ai ntsin hpe pa hte hpawn rai hkrung kanu kawa da ai shara hta dagap ya nna ntsa kaw sumpan ahpa re ai hte bai ahkyen hkayawp nna tsi ai hpe mu lu ai.

Bumtsi sara ni nkau mi mung ndai hpun kashun tsi pawt hpe lu mai ai, sha mai ai lam garai nchye shi nga ai hpe mu lu ai. Tsi hpun ndai gaw miwa ni a htung hking shingra tsi re majaw miwa ni grau nna moi chyaloi nhkoi ten kawn jai lang akyu jashawn nga ma ai lam chye lu ai.

Ndai hpun kashun gaw tsi tai ai sha n ga, shi hta e lusha n gun dat ni grai law rawng taw nga ai hpe mung chye lu ai. Shi hta rawng ai lusha dat ni gaw glucosamine, galucoside, previlabor, flavonoid, glucose ngu ai dat ni law law rawng ai. Shi a namchyim gaw hka nna num ai nam chyim rawng ai. Ndai tsi hpun ni gaw ga kaw nre ai sha, pre 4/5 daram tsaw ai hpun ni shing nrai wut shakum ni hta e kap nna tu chye nga ai.

Miwa ni a htung hking mungding tsi galaw ai hta nrut nra ni daw mat, brep mat ai hpe tsi shamai na matu n lawm n mai madung ahkyak ai tsi hku bang nna tsi ya ai lam chye lu ai. Bai nna asak kaba wa ai majaw nra kata na laswi ni hkyet nna nra bawm ai ana a matu grai kaja ai tsi rai nga ai. Lami laman bum machyi ai mung nra ni hpe tsam wa shangun nga ai re. Dai re majaw ndai hpun kashun tsi pawt gaw nra bawm, nra tsam ana n byin hkra tau nau makawp maga ai hku nna mung, tsi shamai ai hku nna mung jai lang ai hpe chye lu ai. Jitdwi sai dwi ana hte nra bawm ana gaw matut manoi byin wa ai hpe mungkan tsi hpaji hta e sawk sagawn da chyalu rai nga ai. Hpun kashun hta lawm ai flavonoid dat gaw nra kata na laswi cell ni hpe kaja shangun nna jitdwi ana a majaw nra bawm ana nbyin wa hkra makawp maga ya ai rai nga ai. Dai majaw ndai hpun kashun tsi hpun gaw jitdwi ana lu ai ni a matu mung, sai rawt ana lu ai ni a matu mung manu mana htap htuk kaja ai shingra tsi langai rai nga ai.

Jitdwi ana a majaw matut manoi link byin taw ai ana bai langai mi gaw wa uji ana rai nga ai. Dai gaw sai kata kaw jumdwi dat grai law wa ai majaw wa uji hten za wa ai, wa u ji hkamja lam n nga jang wa ni tsam wa ai, wa ni hkyeng wa ai ana hpe mung tau nau makawp maga ya ai hte shamai ya lu nga ai. Bai nna wa machyi ai, na kata de wu wu nga nna machyi ai, wa u ji kaw na sai pru, wa use se ai, wa utung machyi ana ni hpe shamai ya lu ai tsi re lam chye lu ai. Dai majaw wa hte seng ana byin wa yang lama n kam ma ut shalai ai raitim bacterial ana kanu ni hpe sat ya lu ai dat rawng ai re majaw tsi ntsin hpe ma um nna n gup garu ya ai rai jang mai tsai lu ai.

Ndai tsi pawt hpe jai lang akyu jashawn ai hta katsing hku nna mung, jahkraw hku nna mung, tsi tawng gumdin hku nna mung, jahkraw tawn nna htu mani shingmun la ai hku nna mung ladat amyu myu hku nna jai lang mai ai. Lu ya mai ai, sha ya mai ai tsi rai nga ai hte   ningma hkang hta htu abrep la nna shakap ya mai ai tsi rai nga ai.

Tsi lu ladat hpe tsun ga nga yang lani mi masum lang lu ya ra ai lam chye lu ai. Kalang lu yang gram 6 -18 du hkra shing nrai tsi sara nkau mi gaw gram 10 – 20 du hkra jaw lu ai ni mung nga ai. Tsi pawt hpe hka hte shadu nna lu ai ntsin hpe lu ya ra ai. Lama tsi grai law lu kau dat nna byin wa chye ai side effect ni gaw kan machyi ai zawn re kan hten shangun ai lam ni kaji kajaw byin wa chye ai lam  tsun da nga ai.

Shingrai tsawra ai shiga madat nu wa hpu nau ni tinang a hkum hkrang hkam kaja lu na matu gaw myit hta hkyiba lit li ai lam ni hpe mung dangdi dang dep ai daram shayawm kau chye ra ai, hka law law lu na, yup hkru hkru yup rai nna tinang a nga sat nga sa lam hpe hkamja lam hte htuk ai hku galai shai nga sa chye ra nga ai ngu tsun shadum ya let hpun kashun hpe garai n mu yu ai nchye ai ni a matu mung, mu yu ai raitim n chye akyu jashawn jai lang ai ni a matu akyu pru ai machye machyang rai u ga ngu garan kachyan ya dat lu ga ai.

By - Julia Ja Ing 

Source - Ah Bau Lahpai