Shan Sawt (sh ) Shan Kra Shan Masu A Hkamja Lam Akyu

Myen myusha ga hku အသားတု ngu shamying ai shan sawt a hkamja lam akyu hte seng nna sawk sagawn hkaja lu ai made hpe garan kachyan ya mayu ai.Ndai shan sawt hpe e sha mu dum ai majaw sha taw ai masha ni she grau law nna shan sawt sha nna lu la mai ai akyu pru lam,akyu yawm lam ni hpe gaw atsawm chye na ai masha nau n nga ai hpe mu lu ai.

Shan tsep kawp nsha ai masha nkau mi gaw shan sawt hpe shan a malai hku nna sha law ai hpe mung mu lu ai.Kaja wa mung shan sawt gaw lasi shapre hte galaw da ai re majaw protein ngu ai shan dat hpe atsawm sha lu jaw ya ai rai nna hkamja lam hte htuk ai lusha langai rai nga ai.Shan sawt gram ( 100 ) hta protein shan dat ( 52.4 )gram du hkra rawng ai lam chye lu ai.Protein shan dat gaw masha a hkum hkrang bawng ring wa na matu n nga nmai ra ahkyak ai dat mung rai nga ai.Shan dat sha nrai,kaga hkum hkrang hpe akyu jaw ai dat ni rai nga ai carbondydrates dat,asak aprat ram sai num kasha ni hta grau nna ra kadawn ai hpri dat hte asak kaba sai masha ni hta grau ra kadawn ai calcium nra dat ni mung law rawng ai lusha rai nga ai.

Shan sawt gaw calories grai law nrawng ai hte cholesterol mung yawm ai lusha re majaw hkamja lam a matu sha ya na kaja ai lusha re ngu tsun mayu ai.Shan sawt gaw lasi shapre hte galaw da ai re majaw grau nna  shayi num ni a hkamja lam matu akyu jaw ya lu nga ai.

Shan sawt hta na lu la mai ai hkamja lam akyu ni hpe matut sawk sagawn hka ja lam galaw yu ai shaloi salum hkamja lam a matu kaja ai – lasi shapre hta na protein dat gaw salum ana nbyin hkra makawp maga ya lu na atsam nga ai amino acids ni hte gaw shachyaw da ai rai nga ai.Amino acids hte isoflavones rawng ai majaw n kaja ai cholesterol ni hpe shayawm kau ya lu ai.Sai shadawn shadang hpe mung reng hkang shara ya lu ai hte salum sai lasa lam hkamja na matu garum ya lu ai.

Shayi num ni hkra lang hkring ai ten hkam sha ra chye ai minyap ana hpe hkyamsa shangun lu ai – lasi shapre hta rawng ai Isoflavones a majaw hkra lang hkring mat sai shayi num ni hta estrogen hormone shadang hpe reng hkang shara ya lu ai.Dai majaw asak kaba wa nna hkra lang hkring na aten du wa sai shayi num ni lasi shapre hte galaw da ai lusha ni rai nga ai,shapre chyu ntsin,shan sawt,tohpu ni hpe sha ya na kaja nga ai.

Nra bawm ana  hkyamsa lu ai – lasi shapre gaw asak kaba sai shayi num ni hta grau byin law chye ai nra bawm ana hpe hkyamsa shangun lu ai tsi kaja gawm mi rai nga ai.Nra kahta ai hte calcium nra dat hkrat sum mat ai majaw nra bawm,nra tsam ana ni byin wa ai rai nga ai.Shan hta na lu ai protein gaw shapre hta na lu ai protein htan jit kata calcium hkrat sum ai lam grau law ai nga nna tsun da nga ai.Hpun hta na lu ai rai nga ai lasi shapre kaw na protein dat gaw nra ja hkak n gun hpe jahpring shatsup ya nna nra ye,nra daw hten ai hkrit tsang hpa ana byin wa na hpe grai shayawm kau ya lu nga ai.

Cancer ana hpe makawp maga ya lu ai – lasi shapre gaw sinda shan cancer nbyin hkra madung makawp maga ya lu ai nga nna tsun da nga ai.Dai sha n-ga shapre hte galaw ai,shapre chyu law law lu ai ni,lasi nawhpu hte galaw ai lusha law law sha ai la kasha ni gaw jit bawng cancer ana byin lu ai lam grai yawm ai nga nna mung chye lu ai.

Shapre hte galaw da ai shan sawt gaw hpri dat hte magri dat grai law rawng ai majaw sai hkyeng di shapraw ai hta n gun shabyin ya ai rai nna sai n gun kaja ai.Bai nna haemoglobin ngu shamying ai oxygen ginlen ya ai sai hkyeng di cell shapraw ai hpe mung n gun jaw ai re majaw hkum hkrang ting hpe oxygen hpring tsup ai hku jaw ya lu ai.

Yup pyaw shangun ai – lasi shapre hta rawng ai magnesium gaw yup pyaw shangun ai akyu hpe jaw ya lu ai re majaw shana yup npyaw byin chye ai masha ni sha ya na kaja ai lusha langai rai nga ai.

Cholesterol shayawm ya lu ai hte hkum hkrang hpum shayawm ya lu ai – lasi shapre gaw hkum hkrang ladu lai hpum ai lam nbyin hkra hting hkang makawp maga ya lu ai zawn hpum ai masha ni a ginshan gupyin na sau shajan ni hpe jahkrat kau ya lu ai nga nna tsun da nga ai.Dai rai nna ndai shan sawt gaw ra kadawn ai protein dat shadang hpe jahpring ya lu ai re majaw hpum shayawm taw ai masha ni sha ya na kaja nga ai.

Hkum chying n gun kaja ai – masha langai hkam kaja na matu hkam jan lu na hkum chying ninggun kaja na gaw grai ahkyak la nga ai.Lasi shapre hta rawng ai protein hte amino acid gaw hkum chying n gun hpe sharawt ya nna ana ahkya kap shang loi ai kaw na makawp maga ya lu ai.

Shingrai tsawra ai shiga madat nu wa hpunau ni shan sawt gaw ya sha anhte na la lu saga ai hte maren hkum hkrang hkamja lam akyu law law hpe garum jaw ya lu nga ai re.Rai timung shan sawt hpe mari sha ai shaloi hkamja lam hte htuk hkra madang dep ai hku galaw shapraw da ai hpe lata mari sha chye na gaw ra nga ai.Nkau shan sawt ni hta chemical datu tsi ni lawm ai,nsam tsawm tsi ni lawm ai, nhtoi lai mat sai ni lawm ai,nshu lamut kap ai ni lawm ai dai zawn re ai hpe gaw atsawm chye ginhka mari sha chye ra na ahkyak ai.

Bai hpa malu masha mi rai rai dawn jan ai hku sha ai rai jang hpyen bai tai wa chye nga ai re majaw shadawn sharam rai sha chye na mung ra ai.Dai majaw sha mu ai,ra sha ai nga nna sha mayu ai myit hpe sha shadang ai hku nre sha,hkamja lam hte htuk ai hku sha chye ga ngu nna mung tsun shadum ya mayu ai.Ndai shan sawt hpe masha langai lani mi hta sha mai ai shadang gaw (30 ) gm re nga nna tsun da nga ai majaw dai hta dawn jan nna nsha ai gaw yawng a matu kaja ai akyu hpe sha hkam la lu na re ngu garan kachyan ya dat ga ai.

Lamang tang madun ai - Julia Ja Ing