Sau Gaw Hkai Sha Ladat

Sau Gaw Hkai Sha Ladat

 Nu Wa Hpu Nau ni ndai sau gaw hpun gaw shanam, jang yang hpun hta lawm nna ru kadun 4’ram sha re majaw ginhtawng ta hta ga madi ai shara hte hka kau hkan tu nga lu ai hpun re. Anhte Myenmar mungdan de tsa ban 20 daram hta hkai hpang ai. Sau gaw hpe bum tsi ni hta si mai si maw ni hta shakra rai ni hta  mung bang lang ai lam ni galaw nga ma ai. Pajau grup yin hkan hkai da ai hta si shadang hpun nhpawng langai kaw hta 3-6 Kilo dang si lu ai majaw nhpang mi hta miwa gumhpraw Yun 50,yun 100 lu mai nga ai. Bumga de nga ai ndai sau gaw hpe hkai yang aten kadun shang gumhpraw lu ai hte aten na na hkam la lu na rai nga ai.

 Sau gaw hpun hkai na matu du hkra ladaw masa mung ahkyak nga ai,ndai lam hta panglai hka man ra madang kaw nna tsaw de 2500’ -6000’lapran hkai mai nhtawm hkrak dik 5000’hta rai nga ai.Marang law nna madi manyap law ai shara shingnip ni hta 50% lu ai hte jan dang tawk nhkra ai shara hta kahtet shadang 20’C,70’F grup yin re shara hta kaja hkai mai nga ai.

 Hkai na lamu ga masa hta hka hkawng, hka shi ,hka mayan,hka hpung yang shara ni ,ginhtawng aten hka  madi ai shara shani jan nhkra ai, namhpun rawng nna hka ayan madi ai hte lamu ga hkri shum madang PH 6 grup yin nga ai shara hta hkai yang kaja dik rai nga ai.

 Sau gaw hpun li la ai lam- Sau gaw tsit ai hpan, chyang ai hpan hte hkyeng ai hpan ni nga ai hta miwa yun nan hta hkai ai gaw hkyeng ai hpan re hpe mu mada lu ai. Oct,Nov shata atsawm kung myin ai ten,tsawm ai kaja ai si hpe lata la nna tum hpe ga nhtawm, Zaini madi ai hte gayau majaw da nna Jan,hte Feb shata hta shaw ban yang mai ai.(Sh) Si tsawm ai hpe lata jahkraw da nna ban na ten hta bu ri hta bang nna lwi yawng ai hka hta 3,4 ya tsing da nna baw la nhtawm tum kaw kap ai panen tsai hkra kashin kau nna bawng bra jaw ya ai.

 Ndai bawng bra ai ngu ai hta bawng bra na shara hpe namhpun rawng shingnip lu ga madi ai shara hta atsawm chye’mani nna dam de 3’,tsaw de yungbat 6, galu de ra ai hta hkan nna galaw da ai.

  Nhpang mi kaw tum 2 hpra bang nna 0.5” sung ai hku kaput nna bra da ra ai.dik nna ntsa kaw yi hku (sh)tsing jahkraw hte 1”mi htap magap ya nna madi hkra ayan hka jaw ya ya di ra ai. Bra da ai hpang shata 1,2 re yang,tu pru wa ai hte magap da ai yi hku (sh) tsing jahkraw la kau ya nna nga hkyi shingmut ni hpe bai gat bang jaw ra ai.

 Htawt Hkai Na Lam- Sau gaw hkai na shara hpe ga,nam ni hkyen jasan kau nhtawm shingnip nau htat yang nkau mi hpe kran jasan kau ya ra ai. Gang hkrang hpe lamu ga masa hta hkan nna 8’x 8’ da hkai na,hka madi ai kaw hkai ai majaw nhkrun grai re lajang hkai ai lam n galaw ra ai hte aten n lata hkai mai nga ai. Hkai ai shaloi nhpang mi hta hpun masum hpe di krung jung masum brung hkai na,pawt hpe gaw ga de 1”shang nna hkai ra ai.

 Ginhtawng ta hka nmadi ai shara hpe hka bang,hka jaw ya ai hte nhpawng kaba wa ai hte makau de na kasha ni hpe ye’hkai yang mung mai ai.Nsung ai sha ntsa kaw mara hkai nna lahpra htat htat magap ya ra ai.(3) ning hta si hpang nhtawm 5,6 ning hta si law law hte shang gumhpraw grai lu mai ai lam rai nga ai.

 Sau gaw hpun hpe gawn lajang na lam – Pawt de asan re hkra tsing magang ya na lam,hkyen ya ai lam, ayan galaw jaw ra ai.Sau gaw si di let si si ngut ai hpun na ga ni hpe mung kahtam zen kau ya nhtawm ntu mat si mat ai hkan bai kapa hkai jahpring ya ra ai.Sau gaw ru gaw ga kata de 4”dang sha shang ai majaw ginhtawng April,May shata hta ga hkraw hka jaw hka bang ya ra ai.Ndai hpun hpe atsawm gawn lajang yang 40 ning du di sha lu mai nga ai.

 Asi di la ai Lam- Anhte ginra hta hkai ai sau gaw hkyeng gaw Oct,Nov shata hta kung myin nna atsawm kung myin sai si majaw ni hpe si hkinlang pawt kaw nna majaw hte kahtam di la ra ai.Kung myin sai si gaw tum chyang nna nkung shi ai tum gaw hpraw nsam naw’nga nga ai re.

Si jahkraw la ai Lam – Sau gaw hpe di la nna na na tawn da yang manam pyaw ai sama ni hkoi mat wa chye ai,dai majaw lawan ai hku jahkraw la ra ai. Myin sai si katsing ni hta hka 85%lawm ai hpe 10% hkraw hkra jahkraw kau ra ai. Jahkraw na hpe jan lam (sh) hkin gau 7’ tsaw ai kaw nhtang chyaw di nna wan wawn jahkraw la na, jahkraw ai ten hpe aten kadun lu ai made kadun ai hte hkraw hkra galaw la ra ai.

Tawn zing ai lam – Atsawm hkraw sai sau gaw hpe buri hta bang nna tawn zing da na, sau gaw zing da ai gawk kaw kaga manam shagram ai baw nmai tawn da ai, hpa majaw nga yang sau gaw sama hten wa chye ai. Tawn zing ai na yang hka salu hte madi bam nna hten wa chye ai majaw bai lam ya ra ai.

 Nu Wa Hpu Nau ni,ndai sau gaw gat lawk gaw grai kaba ai re.Sau gaw hpe katsing di la nna dut mai ai hte jahkraw nna shen shadang ai hku na mung dut sha mai nga ai. Sau gaw jahkraw hpe rin shadung galaw nna mung dut sha mai nga ai lam hpe gam garan ya dat ai.

By; Elizabeth N bang Seng Lawt Lu