Ndang Da Lim Hpun A Tsi Kaba Tai Ai Lam

Ndang da lim hpun hpe mung ding tsi mawan hku nna akyu jashawn jai lang nga ai mungdan ni gaw Myanmar, India, Southwest China, Laos, Bangladesh, Malaysia hte kaga Asia mungdan ni re lam hpe chye lu ai. Ndang da lim hpun ting kaw na tsi shatai akyu jashawn jai lang mai ai hkum adaw ashan ni gaw ru pawt, alap, hpun hpyi hte asi ni rai nga ai.

Ndang da lim hpun hpyi hta compounds dat ni lawm ai rai nna Antifungal, antibacterial, anti inflammatory, analgesic ngu ai machyi shanem mai tsi ndai atsam ni rawng ai re hpe chye lu ai. Ndang da lim hpun a alap hte asi hpe gaw pu shaw ana a matu sha ya mai ai hpe chye lu ai. Ndang da lim hta lawm ai Phlobatannin test gaw ningma hpe shamai ya ai hte bum machyi ai hpe shamai ya ai dat ni rai nga ai.

Ndang da lim a hpun hpyi hpe shat kan ana ni rai nga ai kan sa n man ai mang hkang, kan chyat chyat nna nam sa lam hku mahka tissue hta je ai, pu kata hta shan shajan lapau byin wa ai hte shat kan mawng ana ni n byin na matu tau nau makawp maga let tsi shamai ai hta mung ding tsi langai mi hku akyu jashawn jai lang nga ai.

Ndang da lim si a atum hpe gaw Miwa amyu sha ni hte mungding tsi sara ni Bronchitis ngu ai sinwawp hku bum ai ana, yu hkraw bum hpye macyi ai ana, n gup kata hpye machyi ai ana ni hpe tsi shamai ai tsi kaba langai mi hku nna jai lang nga ma ai. Ndang da lim hpun a atum, hpun hpyi hte asi ni hpe grai sawng ai ningma katsing ni lawan hkut hkraw shangun na matu tsi kaba langai mi hku nna akyu jashawn jai lang nga ma ai.

Myiman hkan shan hpyi hkyeng bum machyi ai shaloi n dang da lim hpun hpyi katsing hpe adep mani la nna chya shakap da ai rai yang lawan dik ai hku mai tsai wa lu ai. Malaysia mungdan masha ni gaw lami laman bum machyi ai ana hpe tau nau makawp maga na matu hte tsi shamai ai hta mung ding tsi langai hku nna akyu jashawn jai lang nga ai re hpe chye lu ai.

Anhte shinggyim hkum hkrang kraw kan na Spleen hta bum nna kaba wa jang ndang da lim hpun hpyi hpe shadu lu ai hte hpun hpyi katsing hpe hprang la nna htu adep mani la nhtawm kan hta hkayawm ya yang bum machyi ai hpe lawan sip shangun ai hte machyi ai hpe shanyem ya ai lam chye lu ai. Ndai ndang da lim hpun hpyi hta katsut machyi ai hpe shazim shangap kau ya lu ai machyi shanem tsi lawm ai re hpe chye lu ai.

Dai sha n-ga ndang da lim hpun hpyi gaw kan shingtai sat tsi hku nna mung akyu jashawn jai lang mai ai tsi langai rai nga ai. Miwa hte kaga Asia mungdan law law gaw ndang da lim hpe mung ding tsi hku nna ru pawt, hpyi hte alap hpe ningma sai ngap tsi hku nna akyu jashawn jai lang nga ai. Katsing hprap hprap kahtet kamawt re ai ningma ni hta sai ngap na matu ndang da lim a hpyi hpe hprang la nna htu adep mani la nhtawm ningma hta shakap hkayawp ya ai rai yang lawan dik ai hku sai ngap ai hte ningma hpe hkut shangun ai lam chye lu ai.

Ndang da lim tsi tai ai lam hpe maigan mungdan sawk sagawn hpaji ninghkring ni hku nna amyu myu sawk sagawn chyam dinglik da ngut sai lam hte jai lang ai ladat amyu myu hpe mung mu sawk hti lu ai. Shinggyim masha a myi man hte hkum hkrang hta byin si hpe shabyin ya ai bacterium hpan rai nga ai Psuedomonas Aeruginosa bacterial ni bra kaba jat wa ai hpe ning hkap gasat ya lu ai atsam mung ndang da lim hta rawng nga ai.

Bai ndang da lim hta antifungal ngu ai kamu ana kanu ni hpe sat kau ya lu ai majaw sumbraw hte sumbram ana ni hpe shamai shatsai ya lu ai. Sumbraw sumbram byin ai masha gaw ndang da lim hpe shadu la lu ai ntsin hte kashin ya shing nrai hka shin ya ai rai yang sumbraw sumbra hpe shamai ya lu ai. Ndang da lim hta antifungal dat lawm ai majaw n-gup hte yu hkraw kata hta ahpraw mut mut rai byin chye ai kamu ana hpe shamai shatsai la lu ai. Dai re majaw n-gup kata na kamu kap ai ana byin ai rai yang ndang da lim hpyi hpe shadu nna n-gup garu kashin kau ya ai shing nrai garu nna ma-ut kau ai rai yang n-gup hte yu hkraw kata hpye ai ana hpe shamai shatsai la lu ai.

Ndang da lim hta sai kata dwi hpa dat ni grai law ding lai wa ai hpe ning hkap ya ai atsam mung rawng ai re majaw jit dwi sai dwi ana lu ai machyi masha ni a matu grai htap htuk kaja ai shingra tsi mawan lu sha rai nga ai. Kan mase hpre hpre rai nna kan hkyeng hkyeng ai machyi masha mung ndang da lim hpyi hpe shadu lu ai marang e kan mase, kan hkaw ai hpe shangap shamai ya lu ai lam hpe chye lu ai. Ndang da lim hpyi hta e mawng cancer ana hpe ning hkap makawp ya lu ai atsam mung nga ai.

Bai ndang da lim hpe TB ana kanu hpe ning hkap gasat ya ai atsam mung rawng ai. Ndang da lim hpyi hte asi hpe anhte wunpawng myusha ni mung kraw kan kata hta hpye ai bum ai ana ni hpe ningma jahkut shamai na matu ndang da lim hpyi hpe hprang nna shadu lu chye nga ga ai. Ndang da lim hpyi gaw kraw kata hpye bum ai machyi masha hpe mawng ana n gale mat na matu tau nau makawp maga tsi hku nna mung akyu jashawn jai lang mai nga ai hpe chye lu ai. Dai re majaw tsawra ai nu wa hpu nau wunpawng myusha ni ndai ndang da lim hpun gaw akyu jashawn jai lang chye yang manu daw dan nlu ai hkamja lam akyu ni hpe hkam la mai ai re majaw anhte a Makau grupyin hta nga ai ndang da lim hpun hpe manu shadan makawp maga la na hte manu dan ai shingra mungding tsi mawan hku nna akyu jashawn jai lang chye ga ngu tsun shana garan kachyan ya dat lu ga ai.