Makrat Na A Mau Hpa Lak Lai Ai Hkam Kaja Lam Akyu

Makrat na hpe  Miwa mungdan kata na yi sun hkau nau galaw sha ai masha ni gaw AD 600 ning daram kaw nna hpaga yunga hku hkai shajang sai lam hpe mung chye lu ai, Makrat na gaw si maw si mai tai ai sha n ga anhte shinggyim masha ni a matu tsi kaja tai ai malu masha mung rai nga ai. Ndai makrat na a mau hpa lak lai ai atsam langai mi hpe tsun ga nga yang,cancer cell ni kaba rawt bra wa ai hpe jahkring kau ya lu ai atsam shi hta rawng ai re hpe chye lu ai. Makrat na hta law htam la ai lu sha dat rawng ai majaw shani shagu sha shalawm na kaja ai lu sha langai mi mung re ai.

Makrat na a hkam kaja lam akyu ni hpe tsun ga nga yang ( 1 ) Mawng cancer ana hpe gasat kau ya lu ai. Makrat na gaw shat kan kata, nra hte sinwawp hta byin wa chye ai shan gumdin cell ni hpe sat kau ya lu ai atsam nga ai lam chye lu ai.

( 2 ) Makrat hta copper dat grai law rawng ai re majaw sinwawp a bungli galaw lu ai lam hpe grai madi shadaw garum ya lu ai lusha mung rai nga ai. Anhte shinggyim masha a hkum hkrang hta copper dat yawm jang byin wa chye ai ana ni gaw (1 ) Maju lasa hten za wa ai, ( 2 ) Salum hta mang hkang byin wa na, ( 3 ) sai hkyeng di n gun yawm wa ai,( 4 ) kan mase ai hte nrut nra tsam wa ai lam ni byin wa chye ai re. Dai re majaw makrat na hpe sha ai a marang e ndai machyi makaw ana ahkya ni hpe tau nau nna makawp maga lu na hte shamai shatsai ya lu ai shingra tsi mawan lu sha langai rai nga ai.

( 3 ) Makrat na hta anti oxidant dat ni grai tsaw hkra rawng ai majaw aten galu hta byin wa chye ai cancer ana hte aten galu lami laman bum machyi ai ana ahkya n byin hkra tau nau makawp maga ya lu nga ai.

(4) Makrat na gaw bacteria ana kanu hpe ning hkap gasat ya lu ai atsam nga ai re. Anhte shinggyim masha hpe machyi makaw byin wa shangun ai bacteria ana kanu ni rai nga ai Staphylococcus hte E.Coli bacteria ana kanu ni hpe ning hkap gasat kau ya lu ai re. Dai re majaw  makrat na gaw anhte shinggyim masha ni a shat kan, pu hkamja lam hpe n’gun jaw ai lusha majing rai nga ai. Makrat na gaw sai kata na n kaja ai Cholosterol ( LDL ) hpe shayawm kau ya lu ai majaw salum ana n byin na matu mung tau nau makawp maga ya lu ai re hpe chye lu ai. Makrat na gaw anhte shinggyim masha hkum hkrang hpe n’gun lagaw lapyin shaja ya ai lusha majing mung rai nga ai. Makrat na hta vitamin dat, mineral dat hte kaga lu sha n’gun dat ni grai law rawng ai. Protein, thiamine, magnesium, zinc, vitamin B6, folic, pottasium, phosphorus hte carbohydrate dat ni rawng ai hpe chye lu ai. Anhte shinggyim masha hkum hkrang hta shani shagu ra kadawn taw nga ai lu sha n’gun dat ni grai hkum hkra rawng ai re majaw anhte shinggyim masha ni hkam kaja na matu hte ana ahkya ni hpe shamai shatsai na matu mung tau nau makawp maga la na matu mung makrat na hpe shani shagu sha ai malu masha ni hta shalawm sha lu ga ai rai yang asak galu hkam kaja ai akyu ni hpe hkam la lu na rai nga ga ai. Shiga madat nu wa hpu nau ni yawng mung makrat na hta na lu mai ai hkam kaja lam akyu ni hpe chye la lu saga ai re majaw makrat na hpe si mai si maw lusha kaja langai hku nna mung, shingra tsi mawan kaja langai hku nna mung manu shadan lu sha jai lang chye nna asak galu hkam kaja ai akyu hpe hkam la nga ga law.