Magyeng Hpyi Hte Magyeng Lap A Hkamja Lam Akyu

 Magyeng ngu tsun dat ai hte rau law malawng gaw magyeng si hte magyeng lap hpe shawng shingran mu dat na ga ai re. Magyeng si, magyeng lap ni gaw masha sha law ai hte hkam kaja lam a matu mung akyu jaw ai lu sha kaja rai nga ai.Kaja wa nga yang magyeng hpun ting gaw akyu jaw ai hkrai rai nga ai, magyeng lap, magyeng tum, magyeng si, magyeng hpyi, magyeng ru ni yawng akyu rawng ai hkrai re. Dai hta na magyeng hpyi a akyu hpe madung hka ja yu ai shaloi kan machyi ana hte seng ai, myi ana hte seng ai, hpyi ana hte seng ai jan chyi chyi ai, maru gaya ai ana, jit ana hte seng ai, sai a majaw byin ai hpyi ana ndai zawn re ai ana ahkya ni a matu grai akyu jaw ai shingra tsi kaja rai nga ai.

Kan aju machyi, kan n bung htu ai, nam pum pum ai, ka awn madawn byin ai, kraw galau rai byin ai machyi ana ni hkyamsa lu na matu magyeng hpyi hpe jai lang mai nga ai. Kan machyi mai na matu magyeng hpyi hpe lagat ntsin hte gayau nna jai lang mai ai.

Myi machyi ana a matu asan rai kashin da ai magyeng hpyi hpe lung pa hta garang nna myi grup hkra chya  da ya yang mai tsai lu ai.

Jan chyi gaya, maru gaya rai byin yang magyeng hpyi hpe hka hte garang nna chya ya mai ai. Hpyi hta byin ai gaya ai ana ni yawng mai tsai na matu jai lang mai ai.

Ningma machyi ana nga ai rai yang ningma hta ana kanu nshang na matu magyeng hpyi hpe asan di kashin kau nna shadu ai ntsin hte ningma kashin ya mai ai. Masha nkau mi jahkrau u gyin kawa ai majaw bum machyi chye ai ni nga ma ai. Dai zawn rai byin yang mung magyeng hpyi garang chya ya mai ai.

Jit hte seng ai mang hkang rai nga ai jit shadang, jit hti hti rai byin yang mung magyeng hpyi hpe tsi hku jai lang mai ai. Myiman hta ban si tu ai mung magyeng hpyi hte hkyamsa lu nga ai. Magyeng hpyi hpe garang chya ai gaw cell chyasi ni hpe la kau ya lu nna ban si mai mat ai. Bai nna magyeng hpyi garang chya ai gaw hpyi hta jan katen hkra hkrum ai majaw hpyi hten za machyi ai kaw na makawp maga ya lu ai. Ndai lam ni gaw magyeng hpyi kaw na lu mai ai hkamja lam akyu ni rai nga ai.

Magyeng hpyi jai lang ai shaloi sadi ra na lam mung nga ai. Magyeng hpyi hpe grai law hkra lu sha jai lang ai rai yang nbung shing dang ai lam bai byin wa chye ai. Dai majaw tsi hku nna magyeng hpyi hpe lu sha jai lang na rai yang shadawn sharam chye na gaw ra ai. Hpyi ntsa garang chya ai majaw mang hkang byin lu ai lam gaw n nga ai.Bai nna magyeng hpyi gaw shingra tsi mawan kaja re nga tim grai naw kaji ai ma ni, ma hkum byin taw ai kanu num ni, ma chyu jaw ai ma kanu ni gaw tsi matsun atsawm hkrak n chye ai rai yang n jai lang ga ngu nna mung tsun mayu ai.

Magyeng hpun a sung sha mai ai daw na rai nga ai magyeng lap, magyeng si hkalung hte myin sai magyeng si ni mung hkum hkrang hkamja lam a matu akyu jaw ai lusha rai nga ai. Magyeng lap kaw na lu la mai ai hkamja lam akyu hpe hkaja yu ai shaloi  magyeng lap hta lawm ai flavonoid ni gaw bum ai hpe shayawm kau ya lu nna ka-ut makret machyi ai hpe mung hkyamsa shangun lu ai atsam rawng nga ai.Magyeng lap gaw hkum hkrang kata na kahtet ai dat hpe shayawm jahkrat ya lu nna malu masha sha mayu ai myit hpe shabyin ya lu ai.

Bai nna magyeng lap gaw hkum hkrang hta grai ahkyak ai shara hpe la tawn da ai sin hkamja lam a matu mung grai akyu jaw ya lu ai lam chye lu ai.Dai majaw sin hkamja nga lu na matu magyeng lap hpe shadu lu ya nga ga.Shadu lu na ladat mung hpa n yak nga ai.Magyeng lap pa (25) dang hpe di la nna shawng kashin kau u,dai hpe hka litre mi daram bang nna shadu dat u.Hka atsawm prut jang htawn shakawp tawn nna katsi ai hpang lu mai sai.Lama dwi dwi nga lu mayu ai rai yang gaw lagat ntsin shing nrai nam oi loi bang nna lu mai ai.Dai hpe sin hkamja lam a matu jahpawt kalang ,shana kalang rai lani mi lahkawng lang lu ya nga ai rai yang sin hkamja ai akyu hpe teng sha hkam la lu na ra ai.

Magyeng si hta na hkamja lam akyu ni hpe bai hkaja yu dat ai shaloi magyeng si hta anti-oxidants law rawng ai zawn vitamin hte nhprang dat ni mung grai law rawng ai.Magyeng si hta hkum hkrang hkamja lu na ra kadawn ai vitamin C,vitamin B hte kaga lusha dat, mawm dat,potassium dat,magnessium dat ni mung rawng ai a majaw waw shang ana hpe makawp maga ya lu ai,kahtet kawp shangun lu ai,lusha rin shamyit kaja shangun ai lam ni hte kan sa man shangun ai akyu ni hpe jaw ya lu ai tsi sara namsi hpun rai nga ai.

Magyeng si sha nna tsi shamai makawp maga la lu mai ai ana ahkya ni gaw (1) hkum chying n-gun sharawt ya lu ai – magyeng si hta vitamin C dat alaw ahtam rawng ai re majaw magyeng si hpe galoi mung sha ya na kaja ai,malu masha shat mai ni hta bang sha re ai hte vitamin C dat ningra ai lam nbyin hkra makawp maga ya ai.Vitamin C dat a majaw hkam jan lu na hkum chying  n-gun hpe sharawt ya lu ai rai nga ai.

2) Cancer ana hpe ninghkap kau ya lu ai – magyeng si hta anti-oxidants ni grai law rawng ai majaw hkum hkrang kata na free radical ni a majaw hkra machyi hkrum shangun ai hpe shayawm kau ya lu nna cancer zawn re ai ana ahkya ni hpe ninghkap shingla kau ya lu ai.

3) Kan kya tsi tai ya ai – magyeng si hta lawm ai acid  dat hte mawm dat a majaw kan chyat,kan shing dang mang hkang byin ai masha ni a matu kan kya tsi tai ya lu nna kan sa man shangun ai.(4) Magyeng si gaw sai kata na n kaja ai cholestrol ni hpe shayawm jahkrat kau ya lu ai majaw salum hpe hkam kaja shangun ai akyu ni jaw ya lu nga ai lam machye machyang ni hpe garan kachyan ya dat lu ga ai. Shiga madat ni yawng magyeng hpe akyu jashawn jai lang chye nna hkam kaja ai akyu hpe hkam la nga ga law.

Lamang tang madun ai - Julia Ja Ing