Gala Wa Hkum Si Hkai Sha Ladat

Gaw Rahka Si ( Gala Wa hkum Si ) Hkai Sha Ladat

Gaw Rahka si hkai ai shaloi -

Duhkra Ladaw – Kahtet ai hte kahtet lum nai ai buga shara ni hkan shaning galu hkai mai ai nsi nai si hpan langai rai nga ai. Gala wa hkum si hpun gaw kahtet lum ai ten hta atsawm sha tu kaja nna grai katsi ai kahtet shadang ndang hkam lu ai.Ga a kahtet shadang 5 ‘C degree C duhkra hkrat mat yang aru si mat chye ai. Hkai ai aten galu nna nhtoi (180-200) du hkra nga ai. shani kadun ai hpun amyu re majaw shani galu mat jang asi si lam hta yawm mat chye ai.

Amyu hpan – Ndai gaw rahka si hpun gaw mazut marawt hkam ai hpun amyu hpan rai nna ga hpan amyu myu hta tu kaba lu ai. Ga sau namhpun kaja ai lam hte madi dat law law lu yang atsawm sha tu kaba lu mai ai.

HPun Hkrang Shadang -  Hkai ai n nan daw hta hpunmat nya ai amyu hpan rai nna hpang daw hta hpun ja hpun mat byin wa ai. Si lapran ni hta (7-15) Cm galu ai..ntsa / ndung maga hta laking labya mali garan nga nna shi a shingbat hta 1 cm kaba ai..Hpun galu de (10-12) duhkra galu ai..Hpun a kaba hkrang hta makau laking 2-5 daram nga ai.

 Ru gaw malu masha jahting lu ai di hkrang nga ai rai nga ai. Hpun asak ladaw (2-3) ning nga ai shaloi ru di gaw kaba wa nna, yang yi hkrang rai wa nna (500-2000) g  daram num nak nga ai. Grai katsi ai duhkra ladaw hta ga ntsa lam hta hpun si wa nna ga kata nga ai ru di hta matut ngam nga chye ai. HPang shaning hta dai ru di kaw na sha hpun n nnan bai prut wa na re..Hpun langai mi hta sha la pu hte yi pu san san pu ai rai nga  ai. A la pu gaw urawng hku na (2-10) duhkra nga nna laking hte alap lapran na pru ai..Ayi pu gaw (1-10) duhkra nga nna lamyi kaw na pru chye ai.

Si hkrang – Asi hkrang shadang, si tawng amyu myu hte atum rawng hkrang amyu myu nga ai. Ndai gaw rahka myu  hta si nsam hta e tsit hpraw nsam myu hte asi tsit nsam hku na hpan 2 nga ai. Si tsit nsam hpe grau ra sha ma ai..Ndai si tsit amyu hpan gaw si tsit hpraw nsam hta na grau kaba ai. Si numnak hta (200-1000) g duhkra nga ai. Gaw rahka si a kata na shan nsam gaw hpyi nsam hta na loi hpraw ai. Ndai gaw ra hka si gaw si tawng langai hta tum langai sha nga nna si a ndung maga rawng nga ai.

5.Tum hkrang – Tum gaw galu de (5-6) cm (sh) (3-5) cm nga ai. Si kaw nna tum hpe shaw kau na hkai yang hpun tu n kaja ai. Tum hte si tawng nawng hkai ai rai yang hpun tu kaba wa lam hta kaja ai. Myu nli maku ku wa na matu ... **( nguk shu aten ) nga ai retim kung myin wa ai ten asi gaw hpun ntsa hta maku tu wa lu ai. Jahting tawn da ai laman nkung shi ai si hpe lum ai gawk kata hta tawn da yang maku pru wa ai.

6.Hkai ai lam – Gaw Rahka si hpun hta latung ana du hkrat ai lam yawm ti mung, hpun kyip nyip si ai ana hte lap hkraw ana ni du hkrat chye ai majaw aten dep kamu shu lamut sat tsi hpe gat nna makawp maga jaw ra ai.

7.Si di ai lam hte pru shadang – Asi gaw nmoi kap awng ai hpang kaba lawan wa nna nhtoi (15-20) na jang di la mai sai. Hpun langai mi hta na si tawng 800 du hkra lu nna , hpun langai hta tawng 200-300 lu mai ai. Myu nli hku na tawn da na rai yang apu pu hpang nhtoi 40-50 daram hta di la mai sai. Di la da sai asi ni hpe 12’C hta na na tawn da mai nna ja hting da ai shaloi sadek, tawng ni hta yi hku nep nna tawn da mai ai...

By: Elizabeth Seng Lawt Lu