Covid 19 Ana Hte Lusha N gun Dat

Covid ana zinli gaw daini anhte a Myanmar mungdan hta lani hte lani grau grau sawng jat ding yang naw rai taw nga ai. Covid ana kap ai masha shagu n si ai re nga timung masha asak law law hpe shani shagu dawm la ding yang rai taw nga ai gaw anhte a shawng kaw nan byin taw nga sai re. Ndai ana kaw na lawt lu na matu gaw tinang kaw nna shawng sadi maja let makawp maga la ai ladat gaw kaja dik rai nga ai.Sadi nga ninglen nan byin ai masha ni mung law law rai nga ai hte masha nkau mi gaw sadi sahka lam n nga ai majaw grau grau chyambra wa ai mung rai nga ai.Dai re majaw anhte shiga madat nu wa hpu nau ni yawng mung grai sadi maja let nga ga ngu galang mi bai tsun shadum ya mayu ai.

Ya sha tsun ai hte maren masha nkau mi sadi nga ninglen nan covid ana kap hkrum ai masha law law rai nga ai. Covid ana byin ai masha ni hpe lusha law law sha ra ai nga nna matsun ai lam ni mung nga nga ai.Hpa majaw sha ra ai,hpa baw lusha ni sha ra ai ngu ai hpe mung anhte chye tawn da na ra nga ga ai re.Ndai lam hte seng nna American lusha dat hte seng ai wuhpung ( ASPEN ) kaw nna covid ana byin ai masha ni hpa majaw sha ra ai,hpa ni sha ya na ra ai,gara hku sha ra na ngu ai hpe sang lang da ya nga ai.

Ya ndai aten hta gaw covid ana kap hkrum wa ai raitim tsi rung tsi gawk de shara lu na yak ai, covid ana kap sai masha ni hpe n hkap la ai tsi rung tsi gawk ni law wa ai re majaw tinang a dum nta kaw laksan nga nna dum nta masha shada gawn lajang hkat ra ai aten rai nga ai. Dum nta kaw sha nga nna tsi tsi taw ai nga tim,ana kap ai hpe chye sai hte gaw kaga dum nta masha ni hta ana bai n kap bra wa hkra grai sadi let nga chye ra na gaw ahkyak dik rai nga ai, mai byin ai made kaga masha ni hte n hkra ai hku lak san re ai shara hta nga ga, mai byin yang hka sa,nam sa dum kaga ga lang lu ai gaw grau kaja ai, lama kaga ga lang na yak hkak ai rai yang, ana kap ai masha sa da ngut ai hpang ana kanu sat tsi gat kau u, hkying hkum hku din ai hpang she kaga masha bai sa yang kaja ai nga nna hpaji jaw matsun da ai lam ni nga nga ai. Ana kap hkrum sai masha ni gaw kaga masha ni hte ni htep ai shara kaw nga ai rai yang aten tup n gup ladi magap,mask hpe shakap jai lang na ahkyak ai.Bai ana kap ai masha nga ai shara gaw  nbung pru shang kaja ai shara rai na mung ahkyak ai.

Covid ana byin ai masha ni hta na dum nta kaw nga let bai hkam kaja wa ai masha ni tsa shadang 88% rai nna tsa shadang 12% sha tsi rung lung na ra ai.

Covid ana hpe ninghkap shamyik kau nna bai hkam kaja wa lu na matu gaw lusha dat hte hka dat jahpring ya na ra ahkyak dik re lam tsun da nga ai.Ana lama ma kap shang wa ai ten hta hkum hkrang kaw na hkum chying ninggun hte bai ninghkap shamyik kau na matu n gun dat galaw ra ai.Dai majaw grai machyi sawng ai ngu ai gaw hkum hkrang a hkum chying ninggun gaw ana kanu ni hpe gasat shamyik taw ai rai nga ai.Machyi masha shagu gaw hkum hkrang na hka dat ntsin ni hkrat sum mat ai majaw hka dat htawng mat ai hte lusha n gun dat grau ra kadawn jat wa ai.Dai sha n-ga covid – 19 ana a majaw myit nchyi nmu lam law wa ai majaw shawoi na tinang a lusha hta calorie grau ra kadawn jat wa ai.

Dai majaw covid ana kap hkrum ai masha ni hta hka dat ntsin,shan dat hte colorie ni hpe madung ra kadawn wa ai.Hka dat ra kadawn ai lam hte seng nna covid ana byin ai masha ni hta lani mi hka dat litres 3 ( hka san hka bu 3) yawm dik lu ya na ra ai. Hkum hkrang hta ntsin dat ra kadawn ai ten re majaw hka n lu mayu tim minutes ( 15 ) din din rai  n-gup 3 – 5 daram ding yang lu ya nga u. Yu maya hka san hka gaw yawng a matu kaja dik rai nga ai.Bai nna jum dat ntsin lu ya mai ai,shingra namsi gayau ntsin ni rai nga ai lwi dwi si,sabyi si,ja magaw si ni gayau lu ya mai ai. Ginsup ai masha ni lu ai ntsin hpan ni hta na rai nga ai ga shadawn RoyalD, Pocari Sweat, 100 plus ni mung lu ya mai ai lam tsun da nga ai.Shan dat hte calorie rawng ai ntsin hpan ni ga shadawn Ensure,Pediasure zawn re ai protein energy drink ni lu ya mai ai.

Shan dat hte calorie rawng ai malu masha ni gaw shan, nga, ga lasi shing nrai tum ja si,nga chyu,u di,nga chyu chyahkri ni rai nga ai.Shan dat hpe gram 75 – 100 du hkra sha ya u.Lani mi hta hkying hkum 2/3 din nna 6 lang dang sha ya u,n kan si ai raitim tinang dang lu ai daram kachyi chyi sha ya ra ai nga nna matsun da nga ai.

Hkum n pyaw,hkam n kaja taw ai aten gaw machyi ana a majaw lusha n kam sha ai ten rai nga ai majaw calorie shadawn shadang masat na matu lusha shayawm sha na aten n re,Nam si gayau ntsin,nga chyu shing nrai kaga calorie rawng ai dwi hpa ntsin ni,shing nrai u soup ntsin,nra shapyaw soup zawn re ai ntsin ni hte lusha n gun dat law law  lu sha ya ra ai ten rai nga ai. Dai majaw ntsin hte n gun rawng ai baw lusha law law sha ya u,loi loi di nna jahkring hkring sha, sha ya nga ga ngu tsun shadum ya mayu ai.N hkam ja, machyi taw ai aten hta malu masha gaw tsi mawan kaja langai rai nga ai.

Tsawra ai shiga madat nu wa hpu nau ni ya aten galang bai sawng wa nga ai  kap bra ana zinli covid-19 hpe ninghkap shamyik lu na kaja dik tsi sara gaw tinang hkum nan rai nga ai.Tinang hkum nan sadi maja let makawp maga la ga. Covid ana byin ai masha ni hta na dum nta kaw nga let bai hkam kaja wa ai masha ni tsa shadang 88% rai nna tsa shadang 12% sha tsi rung lung na ra ai.

Tsi rung tsi gawk n sa ai sha tinang hkrai galaw lu ai kaja dik tsi du kaba Doctor gaw (1) jan shing kang hpe hkam la u,jan kra u. (2 ) Hkring sa na hkum malap,hkru hkru yup u. ( 3 ) hkum hkrang shamu shamawt ai hpe galaw u, loi dik hte masha shagu galaw lu ai, lam sha pyi hkawm ya ga. (4 ) Tsa chyaru,malut hka yawm hpe koi gam shayawm lu sha nna, n gun rawng ai baw lusha ni hpe sha ga.(5) Tinang hkum hpe kam ai myit rawng u.( 6 ) Tinang tsawra ai manaw manang,makyin jinghku nga ra ai.Anhte gaw dinghta ga e asak hkrung hkawm sa ai prat galu ai hte tinang hkrai shingtai  nga n mai ai re majaw manaw manang ni hte rau hku hkau ganawn mazum hkawm sa ra ga ai.Ndai lam ni gaw ya aten anhte a matu kaja dik tsi du Doctor kaja ni rai nga ai majaw hkan nang hkan sa let covid ana hpe ninghkap shamyik kau ga.

Tsawra ai shiga madat nu wa hpunau ni hpe kalang bai aja awa tsun shadum n gun jaw dat mayu ai hta ndai ten mai byin ai made tinang a dum nta kaw sha nga ga.Ya aten Stay At Home  ngu masat da ya ai gaw tinang hkum nan hte makau grup yin hpe Covid – 19 n kap bra hkra makawp maga ai lam re ai hpe myit dum let hkan sa ga.Ra nan ra ahkyak nna shinggan de pru hkawm ra jang Mask,Ta laraw,baw magap ni hpe ladat jaw jaw hte jai lang ga.

Ana kap hkrum wa yang mung grai hkrit kajawng ai lam n nga ga.Myit hpe asim sha da nna ninghkap shingla kau lu na matu myit dating da let tawt lai kau lu hkra shakut ga. Ra ahkyak wa jang seng ang ai ni hpe aten dep shiga jaw shana ga. Tinang hkrai tak sawn nna tsi mawan ni hpe lai jan hkra,lusha jai lang ai hpe grai sadi ga,chye chyang ai ni kaw atsawm san la nna she lusha jai lang ga.Anhte a Hkye La Madu Yesu Hkristu gaw kaja dik htum ai tsidu kaba rai nga ai hpe myitdum nna shi hpe kamhpa myit hte akyu hpyi ga.Karai Kasang n dang di lu ai lam hpa mung n nga ai hpe kam sham ga ngu galang bai tsun shadum garan kachyan ya dat lu ga ai.Shiga madat ni yawng hkrit hpa ana zinli mahkra kaw na lawt kawt ai shaman chyeju hpe hkam la lu mu ga law.

Lamang tang madun ai - Julia Ja Ing