Baren Jaw Byin Si Sha Nna Lu Mai Ai Hkam Kaja Lam Akyu Ni

Namsi namsaw shagu gaw shi hte shi hkam kaja lam hpe akyu jaw ai hkrai rai nga ai. Ndai baren jaw byin si sha ai akyu mung  sade hkam kaja ai, lusha rin kaja ai, hkum chying n gun kaja ai, sai n gun kaja ai, cancer ana n byin hkra makawp maga ya lu ai hte jitdwi saidwi ana lu ai masha ni mung sha mai ai namsi rai nga ai.Baren jaw byin si gaw sai kata na jumdwi dat ni hpe shayawm kau ya lu ai atsam nga ai sha n-ga cancer ana byin wa mai ai kaw na mung makawp maga ya lu ai. Bai nra hte wa ni hpe ngang kang hkam kaja shangun ai hte bawnu matsing nyan kaja shangun ai. Hpum shayawm mayu ai masha ni rai yang baren jaw byin si hpe lusha garai n sha ai ten sha ya na kaja ai.

Baren jaw byin si hta rawng ai vitamin dat gaw hkam jan lu na hkum chying n gun hpe atsam sharawt ya nna hkum chying n gun kaja ai akyu hpe jaw ai rai nga ai. Dai majaw aten galu machyi taw ai masha ni hte chyahkring hkring sha machyi ai masha ni mung baren jaw byin si hpe sha ya na kaja nga ai.

Baren jaw byin si hta hpri dat mung grai law rawng ai re majaw sai n gun yawm ai masha ni hte ma hkum re ai kanu num ni a matu sha ya na kaja dik namsi hpan hta lawm nga ai.

Baren jaw byin si sha ai gaw hkum hkrang kata na gung maza ni hpe la shaprai kau ya ai hte jit sa lam hpe mung kaja shangun ai re majaw sade hkam kaja lam a matu sha ya na kaja ai.Sau law ai malu masha ni grai law sha ang ai shaloi mung baren jaw byin si sha shalawm ya ai rai yang malu masha kaw lawm wa ai cholesterol ni hpe shayawm shaprai kau ya lu ai.

Baren jaw byin si sha ai gaw hkam kaja lam akyu law law hpe jaw ya lu ai lam chye lu saga ai re. Shi hta na hkam kaja lam akyu jaw lu ai dat ni hpe hpring tup lu la na matu gaw sha ai ladat mung jaw ra ai lam Dr.Khin Maung Lwi hpaji jaw tsun tawn da ai hpe mung mu lu ai. Shi hta na tsi byin dat ni hpring tup hkam la lu na matu gaw hpyi nsep kau ai sha, namsi hpe n htu hte ga ang brang ga nhtawm kata na shan mawm hpe kyaw hte ahkut shalau sha ai, shing nrai nhtu hte atawng tawng rai ga kadoi da nna kyaw labra hte anyaw sha yang kaja ai. Namsi hpe grai jau nna ga tawn da ai hku n re sha, sha na rai jang she ga la nna sha ra ai. Namsi hpe grai jau ga tawn da ai rai yang baren jaw byin si hta rawng ai vitamin C hte antioxidants dat ni gaw nbung hte hkra nna hten za mat ai majaw sha sana rai jang she, ga sha ga ngu tsun mayu ai.

Baren jaw byin si ga sha ai shaloi kata de tum grai law rawng ai hpe mu lu na ga ai re. Dai kata na tum ni hta hkam kaja lam hpe akyu jaw ai sau dat ni rawng nga ai majaw baren jaw byin si tum hpe sha ai gaw hkam kaja lam akyu hpe lu la shangun nga ai. Baren jaw byin si hpe namsi ntsin gayau lu tim shi hta na tsi byin ai dat ni hpe atsawm sha lu la mai nga ai.

Ndai baren jaw byin si gaw ma hkum byin taw ai kanu num ni sha ya na matu kaja ai shingra namsi hpan hta mung lawm nga ai re. Hpa majaw nga yang baren jaw byin si hta ma hkum byin taw ai kanu hte hkritung na ma a matu ra kadawn ai lusha n gun dat ni rai nga ai calium dat, vitamin C hte folic dat ni hpe jahpring shatsup ya lu nga ai. Mawm dat mung grai law rawng ai majaw ma gun taw ai kanu num ni hta byin law chye ai kan chyat ai lam n byin hkra makawp maga ya lu ai, kan sa man ai akyu jaw ya lu ai.

Tsawra ai shiga madat nu wa hpu nau ni shingra namsi namsaw sha ai gaw hkum hkrang hkam kaja lam a matu akyu law law nga ai hta ndai baren jaw byin si a hkam kaja lam akyu hpe mung daini anhte chye la lu saga ai rai nga ai. Raitim baren jaw byin si sha ai shaloi sadi la ra ai lam mung nga ai. Dai gaw baren jaw byin si hte mawau si rau sha hkrup jang si chye ai, baren jaw byin si hte mung dung si, baren jaw byin si hte udi ndai ni hpe rau n mai sha na lam sadi jaw da nga ai. Sha shagu wa n byin ai raitim, dat n htuk ai lam byin wa chye ai re majaw baren jaw byin si sha ai ten ya sha tsun ai namsi hpan hte udi rau n sha hkrup hkra gaw tau nau sadi sahka la nna baren jaw byin si a hkam kaja lam akyu ara hpe hkam la ga ngu garan kachyan ya dat lu ga ai.

By- Julia Ja Ing