Karai Kasang a Shaman Chyeju gaw anhte a dakring da Lang myit hpe shani shagu N-gun Ban madi shadaw karum ya nga ai

Wa Sarabyin Francis kawn lai wa bat masum shani na Shawa Masha ni hte hkrum zup ai hta mai kaja ai lam (virtue ) and n kaja ai lam (vices) hte seng ai lam hpe matut nna e sharin ya lai wa ai, dai ni gaw “cardinal virtue of fortitude” hpe madung da nna, Karai Kasang a shaman chyeju a majaw anhte ni hta kaja ai lam ni hkam la lu ai hte dai lam ni gaw anhte a matu shani shagu na sak hkrung na lam hpe n gun jaw ya nga ai hte Karai Kasang hpang de grau nna ni htep shangun ai lam rai nga ai hpe tsun lai wa ai.Anhte ni a shani shagu na sak hkrung hkawm sa ai lam hta Madu Yesu hte San pra ai Masha ni a kasi ni la rai, Bai Karai Kasang a shaman chyeju gaw anhte ni a shakut shaja ai.. tam ai lam ni hta e n gun ah tsam ni hpe bai mu tam la shangun nga ai hpe tsun lai wa ai.

 Wa Sarabyin kawn Lai wa sai bat hta mung gaja ai hte n gaja ai kyang laileng lam ni hpe matut nna sharin shaga lai wa ai. Lai wa sai shata ni hta mung n kaja ai lam (vices) ni seng ai hpe shawng sharin lai wa ai, dai hpang gaw kaja ai lam (virtue) hpe bai shadum sharin lai wa ai, dai gabaw ni gaw prudence, patience and justice ni rai Nga ai hte Lai wa sai bat hta gaw “fortitude” ngu ai hkam jan lu ai marai hte Seng ai hpe bai sharin ya lai wa ai hpe chye lu ai. kahtawlik nawku hpung matsun hta cardinal virtue of fortitude hpe gaw “moral virtue” gaja ai lailen hte nga sat nga ai lam ngu nna tsun shapraw da nga ai, dai gaw anhte ni yak hkak nga ai rai tim tengman ai hku hkawm sa shangun ai hte kaja ai lam kawn nhprai mat ai sha dingman ai hku hkan sa ai lam rai nga ai hpe mung tsun lai wa ai.

Wa Sarabyin kawn kaja ai lam de bai nhtang wa ai rai yang (turning to the virtue) n gaja ai lam ngu na Nat tsa dan a gung lau ai lam ni hpe ninghkap lu ai hte anhte a nga sat nga Sa laikyang (moral life) hta byin chye ai mayak manghkang ni hpe tawt lai lu shangun ai hte anhte hta hkrum sha nga ai hte  hkrit tsang ra ai lam ni.. si na lam hpe myit tsang ai,  jam jau yak hkak ai hte dip sha hkrum nga ai kaw na tawt lai lu hkra ning hkap ya nga ai hpe tsun lai wa ai.

Wa Sarabyin kawn ndai lam gaw “combative” majan byin htum ai lam re ai hpe tsun let “prudence” htauli htaula myit ngu ai gaw anhte masha ni hte seng nna grai nan ahkyak nna matut manoi nga ai lam re ai hte bai “justice” ngu ai gaw anhte ni a nta hkan mu lu mai ai hte bai ndai lam hpe moi na laika ka ai sara ni gaw “irascible appetite” myit kata Ra gasit myit ngu tsun shamying lai wa ai hpe chye lu ai. Wa Sarabyin kawn Moi na myit sawn lam “ancient thought” hku nna (passion) myit katu ai lam n rawng ai Lam gaw “asak nrawng ai nlung” (it would be a stone) zawn yawn hpa re ai lam hpe tsun lai wa ai.

Passion ngu ai gaw mara a angam nre ai (the residue of a sin) hpe tsun let dai ni gaw anhte ni  hpe hka hte rau Kashin kamun hkam ai shingnrai  chyoi pra ai Wenyi rau hkam ai lam hta grau nna gaja ai hku galaw lu na matu hpaji jaw ai hte lam hpaw ya nga ai lam re hpe tsun lai wa ai. Wa Sarabyin kawn “masha hpe garum ai lam n nga, tinang hkum na n gun ni hpe kaja ai lam de galai shai na ahtsam n nga ai ni gaw “akyu n rawng aai christan hpung masha” sha rai nga ai hpe tsun lai wa ai.

Wa Sarabyin kawn Greek Philosophers hte Christian theologians ni a virtue of fortitude hte seng nna maga mi gaw passive hte maga mi gaw active hku nna rawt majan  (development) nga ai lam tsun da ai hpe matut nna masam Maram ai lam galaw lai wa ai hpe chye lu ai. Wa Sarabyin kawn anhte a kata hta hkam Jan lu ai marai (fortitude) rawng nga ai rai yang (Passive aspect) angwi angawn ningmu ngu na de grau galai shai nga ai hpe tsun lai wa ai.

“Anhte a myit kata hta byin nga ai myit tsang ai, myit n-gut ai, hkrit ai, mara nga dum ai, ndai lam ni hpe dang kau hkra ninghkap ra nga ai hte Wa Sarabyin kawn ndai lam ni yawng gaw anhte myit kata hta shamu shamawt taw ai hte kalang lang anhte ni hpe pi hkum katsing Si ai (paralyse) lam byin chye shangun ai hpe tsun lai wa ai.” “Fighter gade law law wa majan garai n hpang shi yang asum jaw kau ai htung nga ga ai kun?”tinang hkum hpe tinang shawng ninghkap nna aungdang hkra galaw na matu dakring da Lang myit “Fortitude” hpe shawng galaw ai lam re hpe tsun lai wa ai.

Wa Sarabyin kawn anhte ni myit kata hta hkrit tsang  ai lam law malawng byin chye nga ai rai tim dai lam ni gaw tatut byin nga ai ni n re majaw mat mat hkra galaw na n mai nga ai. Gara hku mi rai rai anhte ni gaw Chyoipra ai wenyi hpe karum hpyi let myit galu ai hte mang hkang langai hpe kalang hparan ai rai yang grau gaja wa ai lam re hpe tsun lai wa ai.  Bai nna anhte ni gaw Karai Kasang hpe kam sham nna kaja ai lam hpe tam ai rai yang shi gaw anhte hte rau nga nna shi a hpung shingkang hte makawp maga ya nga ai lam hpe tsun lai wa ai.

“Anhte ni gaw Karai Kasang hpe kam sham nna jet ai myit hte kaja ai lam hpe tam ai rai yang shi anhte hte rau galoi mung nga nga ai. Bai nna shara masa ni hte hkan nna anhte hpe makawp maga na matu Karai Kasang a shingnyip hpe kam hpa na lam tsun lai wa ai.” Wa Sarabyin kawn lahkawng ngu na ningmu hku nna “more active” nature of fortitude hpe tsun lai wa ai. Anhte ni kata lam e shakut ra ai lam ni grai nga nga ai hpe Wa Sarabyin tsun let “external enemies” ni gaw anhte a prat a matu shakut ra ai (trials of life), zingri zingrat hkrum ai (persecution) hte anhte Ni n myit mada ai mayak ni mauhpa hku byin pru wa chye nga ai hpe tsun lai wa ai.

“Anhte ni hta hpa ni byin wa na hpe mai tak ai rai tim ta tut hta gaw n myit mada lu ai daram byin hkrum chye nga ai hte anhte ni kalang lang Panglai hta anhte a hkali hpe hkaleng hte rau htawt sit shamu chye ra nga ai hpe tsun lai wa ai. Dai hta “fortitude” hkam Jan myit marai gaw anhte hpe n hkrit n tsang chye ai, gwi ai Sailor ni zawn anhte hpe galai shai ya ai hpe tsun lai wa ai. Fortitude ngu ai gaw anhte nga ai Mungkan ga hta sa tan a asawng asa gunglau ai mayak lam ma hkra hpe ninghkap lu shangun ai ningpawt ninghpang mai kaja lam (fundamental virtue) re ai hpe tsun lai wa ai.

N kaja ai lam hpe ninghkap  jahtau nga ga Masu makoi magap ai lam nkau mi anhte ni hta n rawng nga ai “ya yawng gaw byin wa na re” ngu tsun chye ai, “kalang lang anhte masha ni a ra sharawng ai lam ni gaw blind”nrai nga ai dai zawn sha n sin a majaw si hkrum ai lam ni gaw anhte a History hta n la nga ai” hpe sharung shayawt ai hku tsun lai wa ai.

Anhte ni gaw majan, roi rip hkrum ai,mayam yam ai, matsan ai ni hpe dip sha ai hte galoi mung n mai hkraw ai hte sai pru nga ai ana hpe maga mi hku na anhte ni hkrum sha nga ai zawn, maga mi hku rai yang dai ni hpe anhte ni galaw taw ai ni mung rai nga ai hpe anhte a labau laika book shing nrai (or) shi laika hku ka kabai kau na anhte hta ah tsam rawng nga ai hpe tsun lai wa ai. (“The virtue of fortitude) dakring da Lang myit gaw anhte hpe ginhtang galaw ai lam rai Nna ndai zawn re ai lam mahkra gaw anhte a matu numnak bang ai lam n nga ai sha byin shangun ai hpe tsun lai wa ai.

 N kaja ai lam hpe jaja ninghkap lu ai hte n gaja ai lam ni yawng a yaw shada ai lam ni hpe ning hkap lu na hte anhte ni hkrat hkrum sum taw nga ai nyap ai shara ngu na yu bak nsin krung na rawt wa hkra karum ya na masha langai ngai anhte hta ra nga ai. Wa Sarabyin Francis kawn hpang htum hku nna “Madu Yesu a hpung shingkan ah tsam hpe Chyum Mungga hta bai tam na hte san pra ai masha ni kaw na kaja ai Kasi ni hpe hkaja sa wa lu na matu kyu hpyi ya let shangut lai wa ai.

https://www.vaticannews.va/en/pope/news/2024-04/pope-at-audience-grace-sustained-fortitude-helps-us-daily.html