Kashin Kamun Hte, Hkalup Hkam, Ga Si A Lachyum

Wajau e Anhte kanu nawku hpung gaw January praw 10 shani gaw Madu Yesu hka hta Kashin Kamun hkam ai nhtoi re nga tsun ai. Kaji ten Yesu a lam vedio ni yu ga ai. Dai Vedio kaw Yesu gaw hkalup sara yawhan kaw baw hpe hka hta tsing nna hkalup hkam ai hpe mu mada ai Wajau e chye mayu ai tsun dan rit. Magayang IDP Camp kaw shanu nga ai Cecilia Hkawn Mai a ga san hpe htai ya na nngai.

Anhte Jinghpaw Wunpawng myu sha ni hta ndai “kashin kamun”, ngu ai hte “Hka lup hkam ai” ngu ai ga si a majaw myit um ang, n chye na ai grai naw law nga ai hpe mu lu ai. Shi a ga madung hpe yu yu ga. Greek ga si “βαπτισμος” kaw na yu hkrat wa ai hpe English ga hku “Baptism” ngu ai ga rai nga ai. Shi a lachyum gaw, hka kaw dip lup ai ngu ai lachyum rai nga ai. Dai hka hta dip lup ai ngu ai a lachyum naw nga nga ai. Hka hta tsing ai, lup ai ngu ai gaw hkum hta na n san n seng ai maza ni hpe kashin kau ai ngu ai lachyum rai nga ai. Anhte lang ai ga si hta sha hkan mat ai rai nga ai. Lachyum gaw maren sha rai nga mali ai.

Chyum laika labau hpe sagawn yu yang mung, Yawhan baptista Yawdan hka hta mara lu ai ni myit malai lu nna Karai Kasang hpang de kayin wa na matu, shanhte a mara ni hpe kashin kau ya ai kumla hku nna hka hta lup ai rai nga ai. Ndai gaw Myihtoi ni tau nau myihtoi da ai hte maren Messiah ngu ai hkye la madu du sa na aten ni wa sai majaw shi hpe hkap hkalum la lu na hte shi a hkye hkang la ai hpe hkam la lu na matu rai nga ai. Dai chyeju hpe hkam la lu na matu gaw anhte ni san seng san pra nga ai rai yang she hkam la lu na rai nga ai. Anhte a mara ni hpe kashin kau ya ai kumla hku chye na hkawn hkrang na matu San Yawhan Yawdan hka hta lup nna mara ni hpe kashin shatsai ya ai kumla hpe galaw ai rai nga ai. Shi hkum nan kashin kau ya ai gaw n rai nga ai. Du sa na ra a Messaih a mying hte kashin ya ai rai nga ai.

Yawhan 1: 33 hta, “ Ngai gaw, shi kadai re ai mung garai n chye nngai; rai ti mung ngai hpe hka hta hkalup jaw na matu shangun dat ai Karai Kasang gaw, dai Wenyi yu hkrat wa nna, masha langai wa a ntsa e nga nga ai hpe nang mu na rin dai. Dai wa gaw Chyoi Pra ai Wenyi hte kashin kamun jaw na ra ai wa rai nga ai, ngu tsun ai hte maren byin wa sai hpe ngai mu se ai, ngu Yawhan Baptista sakse hkam da ai.

Yawhan sakse hkam da ai ga ndai hpe sumru yu ga. Anhte Jinghpaw ga si hte tsun ga ai “Hkalup hkam ai” Kashin Kamun hkam ai” ngu ai a lachyum gaw hpa hpe tsun ai rai ta. Anhte Hkristan masha ni hta na dai ga si a lachyum hpe hkrak n chye ai ni law law naw nga na ma ai. Grau nna gaw dai ga si e lachyum shalen ai sung grau ai lachyum hpe n chye ai ni grau law nga ma ai. “Hkalup hkam ai” a lachyum mung, “Kashin Kamun hkam ai” a lachyum mung gaw mara hpe kashin kau ya ai lachyum rai nga ai. Dai zawn kashin kau ya ai mung Yawhan a mying hte n rai nga ai; Kawa, Kasha, Chyoi Pra ai Wenyi a mying ningsang hta she rai nga ai; Hkam la ai hta loi li shai hkat mat ai gaw nga na kun? Anhte Kahtawlik makam hta gaw Kashin Kamun Sakramentu Chyeju kumla hkam la jang “npawt shut hpyi mara raw dat hkam sha hkam la ai, chye myit chye mang sai, shut hpyi mara re, n kaja ai lam re ngu chye na sai asak aprat kaw hkam ai ni gaw tinang shut hpyi ai mara ni mung raw dat hkam sa hkam la ai, Karai Kasang a Kasha majing ni tai wa ai, Nawku Hpung hta kahpu kanau majing tai wa ai, ngu hkam la ai makam nga nga ai.

Hpa majaw baw hta sha hka jaw bun nna kashin kamun hkam ai rai? Kashin Kamun hkam ai shaloi hka hta tsin nna kashin kamun hkam ai ladat kaw nna baw hta hka lapri bun nna kashin kamun hkam ai ladat hpe AD 1311 kaw nna shatsawm galaw hpang ai hpe mu lu ga ai.

Yesu Madu gaw Yawhan Baptista a lata hta hka kaw lup tsing nna kashin kamun hkam la ai teng nga ai (Mk 1:9-10). Chyum laika hta kashin kamun hkam ai hte seng nna hka hta lup tsing nna hkam ai mung teng nga ai. “Baptism” ngu ga si gaw Greek ga rai nna de a lachyum mung hka hta lup tsing ai ngu ai rai nga ai. Chyum laika hta “Batism” ngu ai a lachyum kaga langai gaw lup kau ai ngu ai lachyum rai nga ai.

Shawng na Hkristan ni a prat hta hka hta lup tsing nna kashin kamun hkam lai wa ai rai nga ai. Dai aten hta kaga Hkristan ni kadai mung n garan shi ai rai nga ai. Nawku Hpung gaw Kasa ni a prat kaw nna AD 1311 aten du hkra yawng gaw hka hta lup tsing nna sha kashin kamun hkam la lai wa ma ai. Kasa ni kaw na yu hkrat wa ai Nawku Hpung woi ni hkum nan kashin kamun hkam ai kumla hpe hka hta lup tsing nna hkam la ai gaw lachyum grau shadan sadawng ai ngu hkam la lai wa ai rai nga ai.

AD 1311 a hpang daw de, Kahtawlik Nawku Hpung gaw baw hta hka jaw bun ai lam hpe jai lang wa ai. Baw kaw ngu ai shaloi, baw kahtan hte yang kaw jaw bun ai hpe tsun ai (My Catholic Faith, P 270). Nawku Hpung Kanu Kawa ni rai nga ai labau laika matsing ninghkring ni matsing labau hte maren nga yang kashin kamun hkam ai shaloi, hka kaw lup tsing ai masa gaw masan n sa ai mabyin law law nga lai wa ai majaw ndai zawn galai shatsawm wa ai re lam chye lu ai (Question Box, p 366).

Ma chyangai ni hpe kashin kamun jaw na matu hka hta lup tsing ai rai yang masan n sa ai. Hka yak ai zaibru pa layang ni hta nga ai ni a matu hka hta lup tsing nna kashin kamun jaw na n loi la nga ai (Catholic Encyclopedia, Vol.XV, p. 7). Kaga mayak ni mung law law nga nga ai.

Kahtawlik Nawku hpung hta ndai zawn kashin kamun hkam ai shaloi baw kahtan hta hka jaw bun nna kashin kamun hkam ai gaw Chyum Laika lachyum hpe galai shai kau ai n rai nga ai. Chyum laika hta hka hta lup kashin kamun hkam ai hte lachyum gaw langai sha rai nga ai.

By Fr. Patrick Gawmaw Hkawng Yae