Makam Masham Hka Ja Lamang - MYIT YU HPA MEDIA NINGNAN

MYIT YU HPA MEDIA NINGNAN

Ga San 37: Media gaw hpa a matu rai ta?

Dantawk (direct) matut mahkai na n mai byin jang, shiga ni hpe jaw na matu, garan kachyan galai hkat na bawngban na matu media hpe gawai (indirect) nna anhte jai lang ai. Media gaw hpaji jaw na, shiga jaw na hte shangwi shapyaw na matu rai nna shangwi shapyaw ai lam hta grau lang ai. Media n nga jang, anhte masha langai a prat hpe raitim, pratdep shawa prat hpe raitim, shuk shanut la ai majaw masing jahkrat na  n mai byin ai. Media gaw shawa hpe shada magyep kap shangun ai – shawa gaw grau law, grau shuk magang media hpe anhte grau ra magang re. Myit lu ai lam ni hte shiga hpe mung, masha yawng shang lawm ai lam n nga jang mung, democracy sak n lu hkrung ai.

414,415 -2993,2994

Jet ai prat yawng gaw hkrum katut ai re. Martin Buber (1868-1965), Austrian-Jewish philosopher of religion

Anhte shada ga lu shaga ai gaw anhte hpe shinggyim masha shatai ya ai re.  Karl Jaspers (1868-1965), German philosopher

Shiga tam sawk ladat (Web) gaw shawa kaw na shalat ai re, jak kaw nna shalat ai mung re.  Tim Berners-Lee (1883-1969), German philosopher

Ga San 38: Nawku Hpung gaw media hpe gara hku mu ai kun?

Pratdep wuhpung wuhpawng ni hpe gawgap ai hta media gaw n nga n mai rai nga ai. Media gaw bandung hkum nan n re, shawa hku nna matut mahkai ai lakung lakap ni re, masha hpe daw jau nna shada chye na shangun ai. Media hpe galaw lajang nna garan kachyan ya ai ni hta kyang lailen kaja na matu lit nga ai. Shanhte a bungli hpe yaw shada ai gaw shada chye na hkat na matu re: hpa lam hpe chye na shangun ai i? Hpa lam gaw chye na, na matu dingbai dingna jaw ai i? Masha hte shawa matut mahkai ai hpe gara hku garum lu na i? Gara rawt jawt ai lam gaw shiga hte ningmu ni hpe htinglet ya ai i? Sarabyin rung shawa matut mahkai dap hpe 1948 ning hta hpaw ninghtan da sai (The Pontifical Council for Social Communications, Founded in 1948). Dai rung kaw nna ndai ga san ni hpe san ai: 1) media hta makam masham hpe gara hku htap htuk ai hte ndau shana na? 2) Media hpe jaw ai hku gara ladat jai lang na?

166,414,415 – 2494,2495 – 459

Masha gaw n matut mahkai nna n nga lu ai. Paul Watzlawick (1921-2007), am. Kommunicationsswissenschaftler

Nye a ningmu hku rai jang, madu hkrai madu shim ai ahkaw ahkang re, kadai mung n wa jep yu na, kadai mung n shingdang lu na, shiga lu na hpe kadai mung n pat lu na. Hpaga lawk lam hpaw da ai gaw ahkyak ai. Mung masa website hpe kadai mung shang yu lu na – n tara ai zawn nawn ai ni, n kaja ai hkrit hpa zawn re ai ni pyi mu la mai nga ai. Kadai mung shiga lu na ahkaw ahkang nga ai: raitim, dai ni shinggyim masha ka-ang hkup yawm sha Web hpe yu lu nga ai. Tim Berners-Lee in response to the question: What should an internet Charter establis?

Ga San 39: Shawa makyit mahkai ai (Social network) hte seng nna Nawku Hpung a ningmu gaw hpa rai ta?

Dai gaw, Mungkan computer hkrindun (internet) hte shawa makyit mahkai (social network) matut mahkai na matu ahkyak ai lam ni rai nga ai. Ndai lam hte seng nna Wa sarabyin Benedict XVI ya sha ya sha tsun ai gaw: "Ndai hpaji ladat n'nan gaw madu a shara hte htunghking grip ai hpe lai nna masha ni shada da hkrum hkat lu nhtawm hku hkau ai mungkan ningnan sing hpe shabyin ya ai. Ndai gaw ahkaw ahkang kaba re, raitim, hkrit tsang ra ai lam ni hpe mung dum ra nga ai." (Benedict XVI, Message for the 45th World Communications Day, 2011). Kaga media ni hte maren social network mung masha yawng a matu kaja na hte shinggyim masha rawt jat na matu daw jau ra ai. "Ndai digital prat hta shada matut mahkai lam hpe ja ja myit yu ra ai" ngu nna Wa Sarabyin Benedict shadum ai. Arawn alai a tara hte maren nga jang social network hte seng ai matut mahkai lam gaw gahti galai ga shaga ai hkrang rai nna, Nawku Hpung a shada hku hkau lam communio a matu atsam langai mi rai nga ai. Wa Sarabyin Francis hta Twitter account (@pontifex) nga nna, dai hpe Wa Sarabyin Benedict hpang da ai. 2016 ningnan daw e shi kaw hkan ai masha wan 26 nga ai.

415 – 2494,2496

Digital space (shara) gaw hpaw tawn da ra ai, awmdawm rai ra ai, prat ram shada (peer-to-peer) rai ra ai – dai majaw uphkang ai ni, magam dap ni hpe n chye ma ai, shanhte a ahkaw ahkang hte jaw ya ai mung n re. Ahkaw ahkang hpe shi hkrai shi kam ging ai hku lu la ra ai. Hpyi la n lu ai, jaw ra ai ngu nna mung n mai tsun ai.  Claudio Maria Celli (*1941), President of the Pontifical Council for Social Communications

Matut mahkai ai a shanglawt lam (freedom communication) gaw, sutgan, hpaji, mung masa ahkaw ahkang hte hpa n seng ai. Matut mahkai na ahkaw ahkang gaw masha yawng a ahkaw ahkang re. PONTIFICAL COUNCIL FOR SOCIAL COMMUNICATIONS, Pastoral Instruction on Social Communications Aetatis novae (1992), (AN) 15

Shawa makyit mahkai magam ni (Social networks) gaw hkaw matsun ai a lakung lakap re ai sha n-ga, shinggyim masha rawt jat na lam mung rai nga ai. Pope Benedict XVI, Message for the 47th World Communications Day, 2013

 

Add new comment

3 + 5 =